Na FARHIYA HUSSEIN

HIFADHI ya Ishaqbini Hirola iliyoko katika eneo la Masalani, Kata ya Ijara, Kaunti ya Garissa imekuwa kwenye ramani ya kimataifa kwa kukuza sekta ya utalii nchini.

Hii ilidhihirika mwaka wa 2017 twiga mweupe na nadra alipogunduliwa na kuiweka Ijara kwenye ramani ya ulimwengu.

Twiga huyo anaaminika kuwa wa kipekee ulimwenguni na alikuwa na jukumu muhimu ambapo wanasayansi na wataalam wa wanyamapori walionekana wakitembelea hifadhi hiyo kufanya utafiti kuhusu mnyama adimu.

Tangu wakati huo, hifadhi hiyo ilitajwa kuwa kituo cha utalii kinachoongoza katika eneo la Kaskazini Mashariki.

Mwaka uo huo, waendeshaji wa eneo hilo waligundua ndama mweupe ambaye alikuwa wa twiga huyo na kusababisha zaidi kufahamika kwa hifadhi hiyo.

Anasemekana alizaa ndama huyo mwezi wa Agosti mwaka wa 2019 wakati wa ukame.

Uhifadhi wa eneo hilo kama sekta ya utalii ulianza kutekelezwa mnamo 2005 na lengo lake kuu likiwa ni kuhifadhi malisho ya mnyamapori adimu ambaye ni ‘Hirola’.

Hii iliwezekana kupitia ushirikiano wa usimamizi wa hifadhi hiyo na jamii nne za Kotile, Korisa, Hara, na Abaratilo halafu na Northern Rangelands Trust.

Uchunguzi na utafiti ulifanywa mara kadhaa kubaini kama twiga huyo alikuwa akiteseka kutokana na hali ya maumbile au alikuwa yuko tu sawa.

Na baadaye, ilisemekana kuwa na hali inayojulikana kama leucism, ambayo hufanya mnyama kuwa na ngozi nyeupe au rangi ya sehemu.

Kulingana na Maafisa wa Mkoa wa Kaskazini wa Rangelands Trust, twiga huyo mweupe alikuwa kwenye hatari kubwa ya kufa kutokana na ugonjwa wa wanyama kulinganisha na wengine.

Walakini, aliuawa na majangili mapema mwaka 2020.

Takwimu kutoka Huduma za Wanyamapori za Kenya (KWS) sasa zinaonyesha ujangili umeshamiri wahalifu wakiua na kuuza nyama ya msituni wakisababisha tishio kubwa.

Mwaka huu pekee, nyama kilo 390 ya bushmeat ilipatikana kutoka kwa kizuizi cha Ishaqbini Hirola peke yake na majangili watano wakakamatwa.

Twiga mweupe aliwavutia watalii ulimwenguni lakini kuuliwa kwake na ndama kulikuja kama pigo kubwa kwa sekta ya utalii.

Waliuawa na majangili katika eneo moja la Hifadhi ya Ishaqbini Hirola katika Kaunti ya Garissa.

Meneja wa Uhifadhi Mohammed Ahmednoor alithibitisha kupata mifupa ya wanyama adimu baada ya shughuli ya utafutaji iliyochukua muda mrefu.

“Ilikuwa siku ya kusikitisha sana kwa jamii ya Ijara na Kenya kwa ujumla. Mauaji yake yalikuja kama pigo kwa hatua zilizochukuliwa na jamii kuhifadhi spishi adimu na za kipekee,” alisema katika taarifa yake.

Mwezi mmoja uliopita, majangili wawili wa kiume walikamatwa kwa kuua twiga kisha kuuza nyama yake katika eneo hilo.

Afisa wa Huduma ya Wanyamapori ya Kenya, Pascal Magiri alisema kuwa wawili hao walikamatwa katika eneo la Dubandubusa, Masalani katika Kaunti ndogo ya Ijara.

“Walikuwa kwenye pikipiki ambayo walikuwa wakitumia kuleta nyama ya twiga mjini labda kwa kuuza au matumizi ya nyumbani,” alisema Bw Magiri.

Wahusika hao wa ujangili walikamatwa wakiwa na silaha na vifaa kama panga, na tochi kubwa. Walakini, mmoja aliyekuwa akiendesha pikipiki alitoroka.

Siku mbili zilizopita, watuhumiwa wanne walikamatwa na nyama ya twiga katika eneo la Ijara na walipatikana na vifaa vya uwindaji na pikipiki.

“Maafisa kutoka Huduma ya Wanyamapori ya Kenya, Northern Rangelands Trust na Mkurugenzi wa Upelelezi wa Makosa ya Jinai walipata kilo 150 ya twiga baada ya watuhumiwa hao wanne kukamatwa,” ilisoma taarifa ya Huduma ya Wanyamapori ya Kenya.

Hii sasa inaweka wanyama wengine kwenye uhifadhi ikiwa ni pamoja na ngiri, nyani, gerenuk, mbuni na hata pundamilia wa kipekee katika hatari kubwa ya kuuawa na majangili.

Majangili sasa ni tishio kubwa kwa sekta ya utalii katika eneo hilo lakini mashambulio kutoka al-Shabaab pia yameathiri sana sekta ya utalii kwa ujumla.

Uchambuzi wa Taifa Leo umebainisha kuwa Kaunti ya Garissa ilishambuliwa zaidi na al-Shabaab mwaka huu wa 2020, ikirekodi mashambulio manane ambapo sita kati ya hayo yalitokea katika kaunti ndogo ya Ijara na kuifanya ionekane kuwa kitovu cha mashambulio katika eneo la Kaskazini Mashariki.

Waziri wa Utalii wa Kaunti ya Garissa (CEC), Bw Adow Kalil Jubat anasema ukosefu wa usalama katika eneo hilo ndio changamoto kuu wanayojaribu kushughulikia kwa sasa.

“Tunapokea maombi kutoka kwa watalii wa kimataifa na wanasayansi ambao wanataka kuja hapa na kuangalia utunzaji, lakini mashambulio kutoka kwa al-Shabaab ndani ya Ijara na eneo la Hulugho huwafanya wawe na hofu,” anasema Bw Kalil.

Anaelezea kuwa majangili wanaovuka mipaka kutoka mto Tana pia ni tishio kwa wanyama adimu.

“Jamii za Garissa ndizo zilizoamua kutunza wanyama hawa wa nadra kwa hivyo hawawezi kuwaua bure. Walakini, tunashirikiana kwa karibu na serikali ya Tana River kuhamasisha jamii juu ya hatari na matokeo ya ujangili, “akasema Bw Kalil.

Serikali ya Kaunti ya Garissa kwa sasa inafanya kazi katika mradi wa Sh10 milioni ambao unalenga uboreshaji wa miundombinu ya kuhifadhi Ishaqbini ili iweze kufikiwa na watalii wa nchini na wa kimataifa.

“Tunajitahidi kuleta watalii na kuhakikisha jamii zetu zinanufaika kwa kuuza vifaa vya kitamaduni na kuanzisha makao ya nyumba za kitamaduni katika hifadhi ya Ishaqbini,” akasema waziri Kalil.