BODI ya Kusimamia Sekta ya Maziwa Nchini (KDB) imeitikia wito wa wadau katika sekta hiyo na kusimamisha utayarishaji wa sheria zilizolenga kudhibiti sekta ya maziwa nchini.
Sheria hizo tisa zilisitishwa hata kabla ya kuwasilishwa bungeni kujadiliwa na kuidhinishwa kwa mujibu wa Sheria inayosimamia sheria ndogo zinazotungwa na mashirika ya serikali (Statutory Instruments Act) ya 2013.
Kulingana na Sheria hiyo, sheria zote ndogo zinazotungwa na mashirika ya serikali sharti ziidhinishwe na wabunge.
Kwenye taarifa fupi, Mkurugenzi Mkuu wa KDB Margaret Kibogy alisema hatua hiyo ya kusitishwa kwa sheria hizo imechukuliwa ili kutoa nafasi kwa mashauriano na ushirikishwaji wa umma.
“Tumegundua kuwa baadhi ya kauli zilizotolewa katika vyombo vya habari kuhusu sheria hizo ni za kupotosha. Haziwakilishi dhima ya sheria hizo. Kwa hivyo, tungependa kuwaarifu washika dau kwamba utayarishaji wa sheria hizo umesimamishwa ili kutoa nafasi kwa mashauriano zaidi,” Bi Kibogy akasema.
Sheria hizo ambazo wadau, mashirika ya kijamii na viongozi wa kisiasa, wametaja kama dhalimu, zinapiga marufuku uuzaji wa maziwa isiyotayarishwa kwa watu kawaida. Wakulima watakiwa kupeleka maziwa yake kwa kiwanda chenye mitambo ya jokovu (cooling facility).
Wakulima ambayo watapatikana na hatia ya kukiuka amri hiyo wataadhibiwa kwa kutozwa faini ya kiasi kisichozidi Sh500,000 au kifungo kisichozidi miaka miwili gerezani au adhabu zote mbili.
Kimsingi, hii ina maana kuwa chini ya sheria hii mkulima haruhusiwi kuuza maziwa freshi kwa majirani zake, wachuuzi au wanunuzi wengine bila kutengenezwa shambani kwanza.
Hatua hii ingeathiri mapato ya familia nyingi za wafugaji ng’ombe wachache wa maziwa na kuongeza gharama ya usajili wa wafugaji katika sekta hiyo.
Mbunge wa Githunguri Gabriel Mukuha alisema sheria hizo zingehujumu haki za wafugaji ng’ombe wa maziwa.
“Ningependa kusema kuwa nitakuwa wa kwanza kupinga sheria hizo zilizopendekezwa na KDB pindi zitakapowasilishwa bungeni kwa sababu zitawaumiza wakulima wetu,” akaambia Taifa Leo.
Katibu Mkuu wa Chama cha Matuamiaji Bidhaa Nchini (COFEK) Stephen Mutoro alitaja sheria hizo kama dhalimu, katili na zisizozingtia masilahi ya wakulima.
“KDB inadhani kuwa mbinu za kale za kutunza maziwa kama kuchemsha hazitimizi viwango vyao. Hii ni fikra potovu. Inadhani kuwa, kwa kujidanganya, kuwa maziwa ambayo huuza kwa “ATMs za Maziwa” katika maduka ya supermarket au mitaani ni salama,” akasema Bw Mutoro.
Wafugaji: Sheria za kudhibiti maziwa zitatukandamiza
Sheria za kudhibiti uuzaji wa maziwa nchini zinaendelea kuzua hisia tofauti miongoni mwa wafugaji wa ng’ombe wa maziwa.
Ingawa bodi ya maziwa nchini, KDB, Jumatatu ilitangaza kusimamishwa kwa muda utekelezwaji wake, sheria hizo zinapendekeza maziwa kupata hifadhi maalum hasa kupitia waliodhinishwa na bodi hiyo kabla ya kuuzwa. Hii ina maana kuwa maziwa yanayopaswa kuuzwa ni yaliyosindikwa.
Kwa mujibu wa sheria hizo, mfugaji anaonywa kutouzia mteja; jirani au wachuuzi, maziwa moja kwa moja. Walioidhinishwa na KDB ndio anapaswa kuwauzia.
Ng’ombe wa kuzalisha maziwa wakikamwa kupitia mitambo ya kisasa. Picha/ Sammy Waweru
Mwae Malibet, mfugaji eneo la Gachie, Kiambu analalamikia sheria hizi akihoji zimelenga kumkandamiza mkulima, hasa yule ndogo. Ikizingatiwa kwamba wengi nchini wanategemea biashara ya ufugaji wa ng’ombe wa maziwa, mfugaji huyu anashangaa watakapoenda walioajiriwa kupitia sekta hii.
“Zikitekelezwa zilivyo, wengi wetu tutapoteza ajira. Tunategemea mapato ya uuzaji wa maziwa kutoka kwa ng’ombe mmoja, wawili au watatu,” anateta Bw Malibet.
Kulingana na Bw Stephen Mathenge, mfugaji Kirinyaga, pendekezo la hifadhi maalum ni gharama kwa mkulima kwa sababu atalazimika kuwa na mashine, zinazomhitaji kuwa na leseni.
“Tunapoyakama, huyauza moja kwa moja yakiwa salama. Mkondo wa sheria hizo utafungia wengi nje, kilele chake kikiwa kuacha ufugaji,” Mathenge akaambia Taifa Leo Digitali wakati wa mahojiano.
Viwanda vya kununua maziwa na kusindika, vinaruhusiwa kuyaagiza kutoka nje ya nchi endapo vitahisi kuna upungufu wa bidhaa hii. Kemikali hutumika kusindika bidhaa za kula au kunywa, na ni wazi itakuwa changamoto kwa watoto wadogo kuyanywa. “Ingekuwa busara ikiwa serikali itatathmini sheria hizo kwa kina, kwa minajili pia ya watoto ambao hawajafikia umri wa kula na hutegemea maziwa ya mama na ng’ombe pekee,” anashauri Purity Gathogo, mfugaji Nyeri.
Aidha, sheria hizo zinapendekeza wakiukaji kuadhibiwa faini ya Sh500,000 kila mmoja ama kuhudumu kifungu cha miaka miwili gerezani, au adhabu zote mbili.
Akitoa tangazo la kusitisha utekelezwaji wake kwa muda, meneja mkuu wa KDB Bi Margaret Kibogy, alisema bodi hiyo itashirikisha maoni ya wafugaji na wadau husika.
Baadhi ya wabunge wanaotoka maeneo ya ufugaji wa ng’ombe wa maziwa, wametishia kuurambisha sakafu mswada wa sheria hizo ukiwasilishwa bungeni ulivyo.
