SERIKALI inakabiliwa na wakati mgumu kudumisha bei ya chini ya unga, huku wataalamu wa kilimo na wasagaji mahindi wakionya kuhusu kupanda kwa bei ya mahindi.

Hii ni licha ya ahadi ya mavuno mengi msimu huu na hatua mpya za kuwalinda wakulima dhidi ya uagizaji kutoka nje.

Wizara ya Kilimo imethibitisha kwamba kuna pengo linalonyemelea nchi katika usambazaji wa mahindi, kutokana na ushindani mkali unaoibuka kati ya watengenezaji wa chakula cha mifugo na wasagaji unga wanaotafuta mahindi yanayofaa kwa matumizi ya binadamu.

Hali hii imechochea kupanda kwa bei na kuongeza mzigo kwa familia zinazotegemea chakula hiki muhimu.

Kwa sasa, kampuni za kusaga nafaka na Bodi ya Kitaifa ya Nafaka na Mazao (NCPB) wanang’ang’ania mahindi, hatua ambayo imefanya bei kupanda kutoka Sh2,800 hadi Sh3,250 kwa gunia la kilo 90.

NCPB inalenga kununua magunia milioni mbili ya mahindi kwa ajili ya Hifadhi ya Taifa ya Chakula, ikitoa Sh3,500 kwa gunia.

Hadi sasa, bodi hiyo imenunua zaidi ya magunia 100,000 ya kilo 50 kwa muda wa mwezi mmoja, ikiendelea kukabiliana na ushindani mkali kutoka kwa wasagaji na wafanyabiashara wengine.

Kupanda kwa bei ya mahindi katika masoko ya ndani na kikanda kunajiri wakati serikali ilitarajia mavuno kuongezeka kutoka magunia milioni 67 mwaka 2024 hadi milioni 70 msimu huu, hali iliyotarajiwa kuleta matumaini ya unga nafuu kwa muda mrefu.

Kwa sababu hiyo, wasagaji wanataka bei ya mahindi iamuliwe na mahitaji na usambazaji, hatua ambayo huenda ikachangia kupanda zaidi kwa bei ya unga kutokana na mahitaji makubwa ya bidhaa hiyo.

“Bei ya unga inaweza kufika zaidi ya Sh150 kutokana na ongezeko la mahitaji, isipokuwa serikali iingilie kati haraka,” akasema David Maina, mwenye kampuni ya kusaga mahindi mjini Eldoret.

Lakini serikali bado ina imani kuwa bei ya unga itabaki kuwa nafuu, ikisema kuwa uzalishaji wa mahindi unatarajiwa kufika magunia milioni 70 kutoka milioni 44 mwaka 2022 na milioni 67 mwaka 2024.

“Bei ya unga wa kilo mbili imeshuka kutoka Sh250 mwaka 2022 hadi Sh130 kwa sasa. Kwa mamilioni ya familia, hii ni nafuu halisi,” Rais William Ruto alisema wakati wa hotuba yake ya Hali ya Taifa.

Alihusisha ongezeko la uzalishaji wa mahindi na mpango wa ruzuku ya mbolea, ambapo zaidi ya magunia milioni 21 ya bei nafuu yamesambazwa, hatua iliyosaidia kupunguza gharama ya uzalishaji kwa kiasi cha zaidi ya Sh105 bilioni.

“Mwaka huu pekee tumetoa magunia milioni 7 ya mbolea na kilo milioni 35 za mbegu bora. Mwaka 2026 tutasambaza magunia milioni 12.5 katika wadi zote 1,450,” Rais aliongeza.

Hata hivyo, kampuni za kusaga unga zinaonya kuwa kupanda kwa bei ya mahindi katika masoko ya ndani kutapandisha bei ya unga, hali ambayo itaathiri familia nyingi zinazohangaika kiuchumi.

“Wateja wajiandae kwa kupanda kwa bei ya unga. Wasagaji wengi wamevamia maeneo ya North Rift kununua mahindi kwa wingi na kuyahifadhi wakitarajia upungufu,” alionya Ezekiel Kosgei, mkulima kutoka Moiben, Kaunti ya Uasin Gishu.