ALIZETI ambayo kwa miaka mingi imekuwa ikitumika kama malighafi ya utengenezaji mafuta ya kupikia na kuunda chakula cha mifugo, maua yake sasa yameanza kushabikiwa kurembesha mazingira.

Yamegeuka kuwa kivutio kipya na kuorodheshwa miongoni mwa maua ya mapambo yanayouzwa ng’ambo.

Kenya, ikijivunia kuwa miongoni mwa wazalishaji nguli wa maua duniani na kushikilia nafasi ya nne katika uuzaji wa maua hususan ya umaridadi, sasa inajumuisha alizeti kwenye orodha ya maua yenye ushindani mkuu sokoni.

Aghalabu, Kenya husafirisha asilimia 99 ya maua yake kwa zaidi ya nchi 80 ulimwenguni haswa aina ya waridi ‘rose’, carnation na alstroemeria. Alizeti sasa imejiunga rasmi na utandawazi huu wa maua ya kuvutia.

Ikiwa nyuma ya Colombia na Ecuador, katika nafasi ya tatu kimataifa kwa uzalishaji wa maua yaliyokatwa, Kenya inalenga kubadilisha sura ya maua yake kwa kuingiza maua ya kiangazi (summer flowers) yenye rangi ang’avu na matumizi mbalimbali, na alizeti inashirikishwa kwenye mageuzi haya.

Mbali na alizeti, maua mengine ya kiangazi ambayo yanaongeza upekee katika masoko ambayo Kenya inawahi ni pamoja na gypsophila, delphinium, limonium, snapdragons, matthiola incana, marigold, na lisianthus.

“Alizeti imekuwa ikijulikana kwa utengenezaji wa mafuta na chakula cha mifugo, lakini kutokana na utafiti tumezalisha aina mpya zinazoshabikiwa sokoni kama maua ya mapambo,” anasema Mildred Anyango, Mwakilishi wa Mauzo wa Ball SB ukanda wa Afrika Mashariki, kampuni ya kimataifa ya uzalishaji maua.

Ball SB, tawi la kampuni ya Ball Horticultural yenye makao yake makuu Chicago, Amerika, inashughulika na uzalishaji, upandikizaji na usambazaji wa miche kwa wakulima wa kitaalamu.

Anyango anaeleza kuwa ipatayo miaka mitano iliyopita, walitambua mwanya katika soko la maua ya mapambo, na wakajumuisha aina maalum za alizeti zilizobuniwa kwa ajili ya mashada na mapambo ya kifahari.

“Awali, mashada ya maua yalitawaliwa na waridi. Lakini sasa, maua ya alizeti yanachangia kuboresha rangi, haiba, na kuleta furaha ya kipekee,” anasema Anyango.

Tofauti na alizeti za kawaida zenye kichwa kikubwa kwa ajili ya mafuta, aina za mapambo zimezalishwa kwa minajili ya muonekano—zikiwa na rangi mbalimbali na muundo wa petali (petals) wa kuvutia.

Miongoni mwa aina maarufu ni Ziggy, yenye petali mbili zenye rangi mseto, Marley – yenye rangi mbili pia na mvuto wa kipekee, Carnival Sun yenye maua makubwa yenye petali nyingi, Pro-cut Red yenye petali nyekundu za kuvutia, na Vincent Fresh – aina isiyo ya kawaida yenye kitovu cha kijani.

“Aina hizi si tu nzuri kwa macho, bali pia ni rahisi kusafirisha, hudumu kwa muda mrefu (ikilinganishwa na maua mengine) na hazichukui nafasi kubwa kwenye ndege (freight),” Anyango akaambia Akilimali kwenye mahojiano ya kipekee.

Ball SB ilikuwa miongoni mwa kampuni zinazozalisha maua, kujamiisha, za kupandikiza, kusafirisha ng’ambo, na wadauhusika wengine waliohudhuria Makala ya 13 ya Maonyesho ya Kimataifa ya Maua (IFTEX) 2025, yaliyofanyika Jijini Nairobi, kuanzia Juni 5.

Baadhi ya wazalishaji wa Kenya tayari wanasafirisha aina hizo mpya za alizeti kwa masoko ya ughaibuni kama vile Ulaya na na nchi za Uarabuni za Mashariki ya Kati, ambayo ni masoko ya jadi ya maua ya Kenya. Soko vilevile limepanuka hadi Asia Mashariki.

Kulingana na Clement Tulezi, Afisa Mkuu Mtendaji wa Baraza la Maua Kenya ‘Kenya Flower Council’, ongezeko la maua ya kiangazi kama vile alizeti linachangia ukuaji wa sekta hii.

“Tunaendelea kushuhudia ongezeko la masoko mapya Barani Asia na maeneo mengine ya Ulaya,” Tulezi anasema.

Isitoshe, kuna mabadiliko jinsi maua yanavyosafirishwa—wazalishaji sasa wakiandaa mashada tayari kwa matumizi ya moja kwa moja sokoni badala ya kusafirisha yakiwa maua ghafi.

Tulezi anasema hatua hiyo inaongeza thamani kwenye maua, na kuvutia soko la ndani kwa ndani Kenya ambalo kwa muda mrefu halijakuwa la kuridhisha.

“Ingawa kiwango cha matumizi ya maua humu nchini bado ni cha chini, baadhi ya wapenzi wa maua wameonyesha kuvutiwa na yale ya alizeti,” Anyango anakiri.

Anahimiza haja ya Wakenya kufurahia mashada ya maua, kama inavyoshuhudiwa Ulaya. Alizeti za mapambo pia ni rahisi kulima, na zinakomaa kwa muda mfupi – karibu miezi miwili. Kwa wenye chanzo cha maji, wanakuza mfululizo hivyo basi kudumisha wanunuzi.