SERIKALI ya Kenya Kwanza imejipanga kutumia wazee wa vijiji kama sehemu ya mikakati yake ya kufufua umaarufu wake kuanzia vijijini.

Hii inafuatia hatua yake ya kuingiza wazee wa vijiji katika mfumo rasmi wa utawala kupitia Rasimu ya Sera ya Utawala wa Vijiji.

Katika sera hii, wazee wa vijiji wanatarajiwa kupewa mamlaka ya kisheria, majukumu wazi, na msaada wa kifedha, huku wakitekeleza majukumu ya serikali katika maeneo yao.

Lengo kuu la kutumia wazee wa vijiji ni kuimarisha utoaji wa huduma za kijamii na kuhakikisha kuwa ajenda za serikali ya kitaifa zinawafikia wananchi wa kawaida.

Wazee wa vijiji wanajua vizuri hali ya jamii zao na wana uhusiano wa karibu na watu wa maeneo yao, jambo linalowafanya kuwa muhimu katika kutekeleza sera za afya, usalama, na maendeleo.

Kwa hivyo, serikali inategemea ufanisi wa wazee wa vijiji katika kusambaza huduma muhimu kama vile afya na elimu kwa wananchi. Pia, hatua hii inadhihirisha juhudi za serikali ya kitaifa kuhakikisha uwepo wake maeneo ya vijijini.

Serikali ya kitaifa inaamini kuwa kutumia wazee wa vijiji kutasaidia kupunguza pengo kati ya serikali kuu na wananchi, huku ikisisitiza kuwa ni njia bora ya kufikisha huduma za serikali kwa haraka na kwa ufanisi.

Hii inatumika kuongeza ushawishi na kukuza ajenda za kisiasa na kijamii katika maeneo ya chini.

Hata hivyo, kutumia wazee wa vijiji kumepingwa na wataalamu wa kisheria na viongozi wa kisiasa, wakisema kuwa hatua hii inakiuka misingi ya Katiba ya 2010, ambayo ilianzisha mfumo wa ugatuzi.

Wanasema kuingiza wazee wa vijiji katika utawala wa serikali kuu kunadhihirisha kurudi kwa mifumo ya zamani ya utawala wa mikoa, hatua ambayo ni kutwaa majukumu ya serikali za kaunti.

Hii ni kwa sababu utawala wa mikoa uliwezesha serikali kuu kuwa na udhibiti mkubwa, jambo ambalo linapingwa na wanasiasa na wananchi wanaounga mkono ugatuzi.

Wakili George Kegoro na wakili Lempaa Suyianka wanasema kuwa serikali ya kitaifa inakiuka kanuni za ugatuzi kwa kudhoofisha mamlaka ya serikali za kaunti.

Wanadai kuwa serikali inapaswa kuacha kurudia mifumo ya zamani na badala yake kuimarisha serikali za kaunti ili ziweze kutoa huduma bora kwa wananchi.

“Hakuna ushirikishi wa umma katika maamuzi haya, na kufanya iwe vigumu kuamini kuwa yanakusudia kutumikia maslahi ya umma,” alisema Bw Kegoro Bw Lempaa alionya kuwa mpangilio mzima wa utawala wa mikoa unadhoofisha ugatuzi.

“Ningeliunga mkono mfumo unaolenga kuunganisha maafisa wa utawala wa mikoa katika mfumo wa ugatuzi. Vinginevyo, tunachoshuhudia ni matumizi mabaya ya rasilmali za umma na fedha,” alisema Bw Suyianka.

Kwa sasa, kuna vijana 106,072, wasaidizi wa wakuu 9,144 na wakuu 4,008 kote nchini, ambao wanaripoti moja kwa moja kwa serikali ya kitaifa.

Hii ni pamoja na kuwa na Wasimamizi wa Wadi wanaofanya kazi sawa lakini wanaripoti kwa serikali zao za kaunti 47.