KUFURUSHWA kwa wanaharakati wa Kenya nchini Tanzania kunatia doa juhudi za kujenga Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC).

Kitendo hiki kinazua maswali mengi kuhusu misingi ya ushirikiano, uhuru wa watu wake, na haki za binadamu.

Kwanza, hatua ya kuwafukuza wanaharakati inaonyesha ukosefu wa uvumilivu hasa kwa wanaopinga au kukosoa mifumo ya utawala au sera za serikali.

Hili ni tishio kwa uhuru wa kujieleza na kushiriki katika harakati za kijamii – haki ambayo imeainishwa katika mikataba mbalimbali ya kikanda na kimataifa, ikiwemo itifaki ya EAC ya Haki za Binadamu na Utawala Bora.

Pili, kitendo hicho kinaashiria kuwa ushirikiano wa Afrika Mashariki bado umekitwa katika kiwango cha juu cha kisiasa badala ya kukitwa kwa msingi wa watu kama inavyoainishwa katika mikakati ya jumuiya.

Ikiwa raia wa nchi mwanachama hawawezi kuingia, kushirikiana au hata kushiriki harakati halali katika nchi jirani bila hofu ya kudhalilishwa au kufukuzwa, basi maana halisi ya Jumuiya ya Afrika Mashariki bado haijatekelezwa.

Tatu, tukio hili linaweza kuzorotesha imani ya raia kwa jumuiya hii, hasa vijana na makundi ya kijamii yanayojihusisha na mabadiliko ya kijamii. Wanapohisi kutengwa au kubughudhiwa kwa misingi ya utaifa wao, wanapoteza matumaini kuwa EAC inaweza kuwa chombo cha kuleta umoja wa kweli, maendeleo jumuishi, na demokrasia.

Hivyo basi, kufukuzwa kwa wanaharakati wa Kenya nchini Tanzania ni ishara wazi kuwa Jumuiya ya Afrika Mashariki bado haijaiva. Hadi pale ambapo nchi wanachama zitakubali kwa dhati maadili ya kidemokrasia, kuheshimu haki za binadamu, na kutoa nafasi kwa raia kushiriki kikamilifu katika kujenga mustakabali wa kanda, ndoto ya EAC kuwa jumuiya ya watu haitatimia. Ni wakati wa Jumuiya ya Afrika Mashariki kujitathmini upya na kuweka mifumo madhubuti ya kulinda uhuru wa raia wake wote bila kujali mipaka ya kitaifa. Mshikamano wa kweli haujengwi kwa mikataba ya kisiasa pekee, bali kwa vitendo vinavyodhihirisha kuwa kila raia wa EAC ana thamani na haki ya kushiriki katika maisha ya kijamii, kisiasa na kiuchumi ya eneo lote.