MOJAWAPO ya mambo yaliyo wazi katika maisha ya Cyrus Jirongo, aliyekuwa Mbunge wa Lugari na atakayezikwa Desemba 30, 2025, ni kuhusu maisha yake tata ya kuwa na wake wengi.

Lakini katika kile ambacho wengi wanaweza kudhani ni kejeli kuhusu maisha yake, wakati wa kifo chake, Bw Jirongo hakuwa akiishi na wake zake wanne wote.

Ingawa bado alikuwa akiishi katika mtaa wa Gigiri, Nairobi, nyumba hiyo si yake bali inamilikiwa na rafiki wake wa zamani wa kisiasa, mmoja wa wale ambao hawakumuacha, hata katika wakati wake mgumu zaidi.

Ingawa pesa na ushawishi wa kisiasa ambazo Bw Jirongo aliwahi kuwa nazo hazikuwepo tena, aliendelea kuwa na matumaini kuwa mambo yangeimarika.

Katika mtaa wa Gigiri, mwanamume ambaye aliibuka kwa kuongoza kundi la Youth for Kanu ’92 lililokuwa likiunga mkono Rais Daniel Moi, aliishi na dereva wake wa kibinafsi na mpishi wake pekee huku akipanga njia ya kujiondoa kwenye shida za kifedha ambazo zilikuwa sehemu ya maisha yake katika miongo kumi iliyopita.

Kenya ilikuwa katika hali ngumu mwaka wa 1986, ikitekeleza mageuzi yaliyowekwa na Benki ya Dunia na IMF ili iweze kupokea mikopo kupunguza uhaba wa fedha uliosababishwa na kudorora kwa uchumi.

Ajira zilikuwa chache, na pesa hata chache zaidi.

Vijana waliokuwa na umri wa miaka 25 walikuwa wahitimu wapya waliokuwa wakitafuta kazi za ofisi au tayari walikuwa kazini lakini maisha yao yalikuwa magumu.

Hapo ndipo Cyrus Shakhalaga khwa Jirongo alipoibuka, akiogelea kinyume na hali.

Aliweza kukodisha nyumba katika mtaa wa Ngei Estate Phase II, Nairobi, kununua gari la BMW na kufurahia baadhi ya mambo mazuri ya maisha.

Mwaka uliotangulia, Bw Jirongo alikuwa amekutana na Joan Chemutai Kimeto, jirani yake na dada wa marafiki wake wawili wa karibu aliyemvutia sana.

Mnamo Desemba 1985 alipotembelea marafiki zake, walimtambulisha Bw Jirongo kwa Bi Kimeto, msichana wa miaka 18 aliyekuwa amekamilisha masomo ya shule ya upili.

Bi Kimeto, kwa msaada wa familia yake, alitaka kwenda kusomea Amerika, hadi Bw Jirongo alipomchumbia. Walijua familia ya Bi Kimeto haingekubali mapenzi yao, na hali ikawa ngumu zaidi alipojifungua mnamo 1986.

Waliamua kuhepa kuepuka familia wakaelekea Mombasa bila idhini ya wazazi.

“Kweli tulihepa. Tukaelekea Mombasa. Wazazi wangu hawakuridhika. Nilikuwa na mipango ya kusomea nje ya nchi, lakini nilipokutana na Cyrus mambo yalibadilika,” alisema Bi Kimeto.

Baada ya siku chache, Bw Jirongo alikiri kwa familia ya Bi Kimeto alikuwa baba wa mtoto wake, na mazungumzo yakafanyika ili kurahisisha ndoa yao.

Wakati huo, Bw Jirongo alikuwa na nambari tatu za simu ambazo alitumia kufanya biashara na kusaidia familia yake.

“Cyrus alikuwa ni hasla. Alifanya biashara mbalimbali na alikuwa ameanza kujijengea jina,” alisema Bi Kimeto.

Mnamo Januari 1992, Bw Jirongo aliteuliwa kuwa kiongozi wa kundi la vijana la Kanu lililokuwa likiunga mkono Rais Daniel arap Moi.

Hii ilikuwa fursa yake kubwa kisiasa, lakini pia mwanzo wa changamoto zake.

Alipoanza siasa, maisha yao ya utulivu yalibadilika.

Hatimaye, alianza kuwa na wake zaidi ya mmoja.

Bi Kimeto alishtuka, kwani alitarajia maisha ya kifamilia ya kawaida.

Hadi wakati fulani, wanawake 18 walitajwa kama wake wa Jirongo.

Rais Moi alivunja YK92 baada ya kuhifadhi kiti chake katika uchaguzi wa 1992, na kisha utawala wake ukamlenga Bw Jirongo.

Ghafla, mikataba yake ilizimwa na fedha zikatwaliwa na serikali.Moja baada ya mwingine, Bw Jirongo alianza kutambulisha wake zaidi kwa Bi Kimeto.

Hii ilibadilisha ndoa yao kuwa ya wake wengi.

Mabadiliko haya yalimwathiri sana Bi Kimeto, na akaamua kuchukua mapumziko kutoka kwa Bw Jirongo.

Alipata nafasi ya kwenda kusomea Amerika na akaondoka mwanzoni mwa 2000.

Bi Kimeto alishangaa jinsi Bw Jirongo alivyokubali mpango wake wa masomo.

Wakati Bi Kimeto aliondoka kwenda Amerika, Jirongo alikuwa na wake wanne.

Ann Kanini, Christine Nyokabi, na Ann Lanoi waliojiunga na Bi Kimeto katika maisha ya Bw Jirongo.

Katika mahojiano na gazeti la Nation mnamo 2010, Bw Jirongo aliunga ndoa ya wake wengi, lakini akasisitiza kuwa inapaswa kufanyika kwa mashauriano na mke wa kwanza na kwa idhini yake.

Bi Kimeto anasema alikutana na Bw Jirongo mara ya mwisho katika ofisi yake Westlands wiki tatu zilizopita.

Maelezo ya mkutano huo, alisema, ni kati yao binafsi huku akimtaja Bw Jirongo kama mtu mwema, mfanya biashara na aliyependa familia.

Zaidi ya hayo, Bw Jirongo alijulikana kwa ukaimu wake na washirika wake wa kisiasa na wafuasi wake, akiwasaidia wengi waliokuwa na changamoto za maisha.

Ingawa alikumbana na changamoto za kifedha na kisiasa, alishikilia imani kuwa familia na urafiki ni nguzo za maisha yake, jambo lililomsaidia kudumu katika umma kama kiongozi jasiri na mchangamfu.