IBADA za kanisa haziwezi kuendelea bila Meza ya Bwana, jambo ambalo limeunda biashara tulivu lakini thabiti ya kuuza mikate midogo ya komunyo, juisi ya zabibu na divai ya sakramenti kote nchini Kenya.

Biashara hii ambayo kwa kiasi kikubwa inaendeshwa na wafanyabiashara binafsi na watengenezaji wadogo, hutegemea uagizaji wa mara kwa mara kutoka kwa makanisa yanayothamini uthabiti kuliko bei.

Mahitaji ni ya kudumu, faida hutegemea uzalishaji kwa wingi, na mafanikio hupimwa kwa uaminifu badala ya umaarufu. Kadiri makanisa yanavyozidi kufunguliwa upya na kupanuka, wasambazaji nao wameongeza uzalishaji.

Mchungaji Moses Mwicigi, mjasiriamali anayeendesha Bethany House, duka la vifaa vya kanisa katikati ya jiji la Nairobi, anasema aliingia katika biashara ya kuuza vifaa vya Meza ya Bwana baada ya kugundua mapungufu alipokuwa akitumikia kanisa kama mshiriki.

Anasema alianza kutengeneza bidhaa hizo mwaka 2014 baada ya kugundua kuwa makanisa mengi yasiyo ya Kikatoliki yalikuwa yakipata shida kupata mikate midogo na divai ya sakramenti.

“Wakati huo, Wakatoliki ndio walikuwa wazalishaji wakuu, na hawakuwa wakisambaza kwa makanisa mengine,” alisema. “Makanisa mengine yalilazimika kubuni simulizi au kutumia stakabadhi feki ili kupata vifaa vya komunyo. Nikauliza, inawezekanaje mtu aseme uongo ili kumtumikia Kristo?”

Kile kilichoanza kama hatua ya kibinafsi baadaye kikawa biashara. Mwanzo shughuli ilikuwa isiyo rasmi na iliongozwa na roho ya huduma, lakini Bethany House ilisajiliwa rasmi mwaka 2019 na imekuwa ikifanya kazi kikamilifu kwa takriban miaka mitano.

Leo, duka hilo husambaza bidhaa mbalimbali za komunyo kama vile mikate midogo, juisi ya zabibu, divai ya ibada, sinia na vikombe. Bidhaa hupatikana ndani na nje ya nchi, ikiwemo Israel, Cyprus, Amerika na China.

“Baadhi ya bidhaa ni za hapa nchini, zingine ni za kimataifa kulingana na ubora na upatikanaji,” alisema.

Anasema wateja wake ni wa aina mbalimbali, kutoka makanisa makubwa yanayonunua kwa wingi hadi familia, vikundi vya maombi na waumini binafsi. Kufuatia kipindi cha Covid-19, vikundi vidogo vya nyumbani vilikuwa miongoni mwa wateja waliokua kwa kasi.

Kwa wiki ya kawaida, Bethany House husambaza bidhaa kwa zaidi ya taasisi 200, huku mahitaji yakitofautiana. Kanisa moja linaweza kuhitaji hadi vipande 7,000 kwa mara moja na usambazaji wa mikate midogo unaweza kufikia 100,000 kwa wiki.

Anasema mahitaji yameongezeka katika miaka ya hivi karibuni, na ongezeko kubwa lilionekana baada ya kanisa kufungua ibada kikamilifu. Anahusisha ongezeko hilo na ukuaji wa vikundi vidogo na ushiriki mkubwa wa vijana.

“Kuna mwamko wa kimya unaoendelea, hasa miongoni mwa kizazi cha Gen-Z,” alisema.

Bei hutofautiana kulingana na mahitaji. Kikombe cha familia hugharimu kati ya Sh1,100 na Sh2,200, na trei ya vipande 25 huuzwa Sh750. Wanaoagiza kwa wingi hupangiwa bei maalum.

TikTok imekuwa chombo muhimu cha masoko. “Tunafuata watu walipo,” alisema. “Hivi sasa, ni TikTok.”

Kuhusu malalamiko kuwa komunyo inauzwa kibiashara, Mwicigi anasema gharama huakisi uzalishaji, upatikanaji, usafirishaji na kazi, sio ufyonzaji.

“Kuna mfumo mzima nyuma ya bidhaa hizi,” alisema. “Kutoa komunyo kwa njia ya heshima kunahitaji uratibu.”

Kampuni pia huwa makini kuchagua wateja wake na kuwapa elimu kuhusu matumizi sahihi ya komunyo.

Katika upande mwingine, Captain Mugo Keiyoro, nahodha wa meli na mjasiriamali—ndiye mwanzilishi wa Holy Communion Elements, kampuni inayotengeneza vikombe vya komunyo vilivyopakiwa tayari kwa matumizi ya usafi.

Anasema wazo hilo lilizaliwa zaidi ya miaka nane iliyopita kutokana na maswali ya usafi katika ibada. Mafundisho yake baharini yalimfanya asifurahi kuona waumini wakitumia kikombe kimoja bila njia ya uhakika ya kukisafisha.

Baada ya makanisa kuanza kufunguliwa tena baada ya Covid, mahitaji yalibadilika. Mwaka 2021 alitengeneza na kupeleka vikombe 1,000 vya kwanza Nairobi Chapel baada ya mchungaji kumtafuta.

Hivi sasa kampuni huzalisha vikombe vilivyofungwa ambavyo hujumuisha mkate na juisi au divai ya altari katika kifurushi kimoja. Uzalishaji wote ni wa ndani, tofauti na awali ambapo baadhi ya vifaa vilikuwa vinaagizwa.

Awali maduka ya Kikristo hayakutaka kuziuza, lakini sasa kampuni inasambaza hadi makanisa 2,000 nchini. Katika hafla ya RHemaFest, kampuni ilipeleka vikombe 60,000 kwa chini ya dakika 30.

Kwa sasa huzalisha vikombe 30,000 kwa wiki (zaidi ya 120,000 kwa mwezi) kwa wateja wa mara kwa mara.

Bei ni Sh16.50 kwa kikombe chenye juisi ya altari na Sh22.50 kwa chenye divai ya altari.

Kampuni imepanuka hadi Uganda, Zambia, Ghana na Afrika Kusini, huku Wakenya walio nje ya nchi wakifadhili kanisa lao kupitia huduma hiyo.

Kampuni sasa inaajiri wafanyakazi katika uzalishaji, usafirishaji, uhandisi, masoko na usambazaji. Keiyoro anasema mara nyingi watu huuliza kama komunyo imebarikiwa tayari, lakini anasisitiza kwamba kazi yao ni utengenezaji, si utoaji wa sakramenti.

Anakiri kuwa mjadala kuhusu kibiashara katika Meza ya Bwana utaendelea, lakini anaamini komunyo zilizopakiwa tayari zitakubalika zaidi kadiri makanisa yanavyozingatia usafi na urahisi.

“Haya ni mabadiliko ya namna ya kutekeleza ibada, si kubadili maana ya sakramenti,” alisema.