08/03/2021
  • Mar 07, 2021

Dkt Immanuel Gitamo: Mwanajeshi kutoka Kitale anayepiga jeki juhudi za SpaceX ya Elon Musk, Amerika

CHRIS WAMALWA Na SAMMY WAWERU

TANGU hadithi ya ufanisi wa Dkt Emmanuel Gitamo ifichuke kupitia Jarida la The US Army mwezi uliopita, Februari 2021, Wakenya wanaoishi Marekani wameeleza kuridhishwa kwao na jinsi mwanajeshi wa Amerika na ambaye ni raia wa Kenya, ameweza kukwea katika kikosi cha kijeshi chenye umaarufu na ushawishi mkuu ulimwenguni, chini ya muda mfupi.

Kwa wengi, ni fanaka kutoka kiwango cha chini, ufukara hadi kuwa mkwasi, hadithi inayoshiria na kueleza bayana dhana “Marekani chochote kinawezekana”.

Wanaamini Dkt Gitamo amefanikisha ndoto zake katika nchi yenye ushawishi mkuu duniani, ndiyo Amerika.

Kinachostaajabisha wengi, mbali na kuwa mwanajeshi wa kwanza wa rangi nyeusi (asili ya Kiafrika) katika kikosi cha Jeshi la Marekani aliyefuzu kwa Shahada ya Uzamivu (PhD) katika Masuala ya Unajimu (Astrophysics – Mafundisho yasiyo ya Kisayansi kuhusu uhusiano kati ya nyota na maisha hapa duniani), Dkt Gitamo ni kiungo muhimu kufanikisha mradi wa Falcon 9 ulioanzishwa na SpaceX, roketi zinazoweza kutumika tena.

“Kazi yangu ilikuwa kuhakikisha vigezo vyote vinaafikiwa,” Dkt Gitamo akasema kwenye mahojiano ya kipekee na Taifa Leo Dijitali.

Hilo linaenda sambamba na kuingiana na nyanja yake, Unajimu.

Kulingana na Dkt Mukurima Muriuki, mtafiti Mkenya jimbo la California, ambaye pia alipata fursa ya kumhoji afisa huyo wa kijeshi Amerika, asilimia 1.2 ya raia wa Marekani wana Shahada ya Uzamivu, kiwango cha elimu kinachokadiriwa kuwa na chini ya asilimia 2 ya wasomi kote duniani.

“Kwa mujibu wa takwimu hizo, ni maajabu Mkenya kuwa kwenye asilimia mbili ya wasomi wenye Shahada ya Uzamivu ulimwenguni, ikizingatiwa kuwa wazazi wake hawakuwa na uwezo kifedha. Wasingeweza kukimu karo ya shule bora Nairobi.

“Hakufuzu masomo ya shule ya upili pekee, ila amepata Shahada za Digrii, Uzamili na Uzamivu kutoka Taasisi ya Teknolojia ya California (CIT) na pia kujiunga na Kikosi cha Jeshi la Marekani,” Muriuki akaelezea kwenye chapisho lake la majuzi katika jarida la kila wiki la African Warrior Magazine, (AW Magazine).

Wasomaji wengi walichangia maoni na kusema ufanisi wa Dkt Gitamo unatokana na bidii alizotia na pia bahati.

Ni habari njema za Mkenya huyo, ambazo zimekuwa zikisambaa mitandaoni baada ya kuchapishwa na Jarida la US Army.

Dkt Gitamo, binafsi anaamini safari yake ya ufanisi maishani ni miujuza.

Alisema shabaha kueleza hadithi ya ufanisi wake kwa ulimwengu, ililenga kuwapa motisha vijana Wakenya na Afrika kwa jumla, wanaoishi Amerika kwamba pia wao wanaweza kufanikiwa.

“Ninatilia mkazo kauli ya dadangu staa Lupita Nyong’o, Marekani ni rahisi kufanikisha ndoto zako. Ni nchi yenye nafasi za mafanikio kila mahali. Unachohitaji ni kuangaza na kupepesa macho yako mbali, na kukumbatia fursa zilizopo. Ni muhimu vijana tunaoishi humo tujue ufanisi Marekani unatokana na kujiunga na shule na kusoma kwa bidii,” Dkt Gitamo akahimiza.

Akiwashauri vijana, afisa huyo msomi anawataka kufahamu kinaga ubaga haijalishi msingi au hali ya familia waliyozaliwa ama kutoka.

Kilele, ni muhimu kukumbatia neema anazokupa Mungu na nafasi za ufanisi anazokujaalia.

Anasema, kupitia imani ya maombi na bidii, yeyote yule anaweza kuafikia matarajio na ndoto zake maishani.

Kufikia sasa, DKT Gitamo, ndiye mwanajeshi wa kipekee katika kikosi cha US Army kufuzu na kuwa na Shahada ya Uzamivu katika Masuala ya Unajimu.

Dkt Immanuel Gitamo, ambaye ni opareta wa kikosi cha kijeshi cha wana anga, akiwa na mamlaka ya Brigedia wa daraja la 2, Divisheni ya Pili ya Kikosi cha Pamoja cha Lewis-McChord, jijini Washington, alizaliwa na kulelewa eneo la Kitale, Kaunti ya Trans Nzioa.

Kwenye mahojiano, Dkt Gitamo alichelea kufukua safari ya maisha yake utotoni, kwa kile alihoji “ni ya kuhuzunisha na kusikitisha kuyakumbuka”.

‘Wazazi’ waliomlea, hata hivyo hawakuridhia yaliyofukuliwa na Jarida la US Army.

Alifichua kwamba mahojiano na jarida hilo, yalieleza bayana magumu na mazito aliyopitia nchini Kenya kabla ya kuhamia Marekani.

“Wazazi walionizaa walinitupa pamoja na kaka yangu tukiwa wadogo kiumri, hivyo basi siwajui,” Dkt Gitamo alidokeza. Pamoja na ndugu yake, walilelewa kama mayatima eneo la Kitale.

“Tulipatikana tumeachwa kandokando mwa barabara na wazazi waliotuzaa,” akaelezea, akiongeza kwamba hajui babake wala mamake mzazi.

Dkt Immanuel Gitamo (kushoto), mwanajeshi Mkenya anayefanya kazi katika kampuni ya utafiti wa sayari SpaceX, Amerika. Picha/ Chris Wamalwa |

Walichukuliwa na wanandoa waliowakumbatia na kuwalea. Kulingana na simulizi ya Dkt Gitamo, maisha hata hivyo hayakuwa rahisi, kwani wazazi hao waling’ang’ana kuwapa lishe na pia kuwasomesha, kwa sababu hawakuwa na uwezo vile kifedha.

Aliambia Jarida la US Army, alivalia viatu kwa mara ya kwanza alipofikisha umri wa miaka 14. Walimu katika shule aliyosomea, walielewa hali yake, hivyo basi walimruhusu kusoma bila kulipa karo.

Dkt Gitamo anataja ukarimu huo kama ni miujiza, na ndio maana aliamua kujitolea kufanyia shule hiyo kazi bila malipo.

“Kufanikisha chochote kile maishani, niligundua ni muhimu kuwa na imani ya Mungu na pia kutia bidii. Nilikuwa nikisoma hata baada ya kila mtu kulala usiku, na ninakiri nimeafikia yale ambayo wengi wamekuwa wakitamani,” akasema.

Kuhamia Amerika na kufuzu kwa Shahada mbalimbali

Baada ya kufanya mtihani wa kitaifa kidato cha nne, KCSE, mwaka wa 2006, alipata kibali kuhamia Amerika (Green card), ambapo aliendeleza hamu ya kukata kiu chake cha masomo.

Alifuzu kwa Shahada ya Digrii, Masuala ya Uhandisi wa Sayansi ya Anga na Shahada ya Uzamili, Masuala ya Uhandisi wa Sayansi ya Fizikia ya Nyuklia kutoka Taasisi ya Teknolojia ya California (CIT), taasisi ambayo ni miongoni mwa vyuo vitano bora duniani.

Kulingana na Dkt Mukurima Muriuki, mtafiti Mkenya jimbo la California, CIT husajili chini ya asilimia 2 pekee ya wanaoomba nafasi.

Dkt Gitamo anatafsiri Sayansi ya anga kama kuwa na nidhamu mara mbili za uhandisi.

Ya kwanza ni uhandisi wa anga, unaozingatia ndege zilizoko angani. Pili, ni uhandisi wa anga unaozingatia chochote kilichoko nje ya Sayari ya Dunia.

Hivyo basi, Shahada yake ya Digrii inaangazia utafiti, ubunifu, Sayansi na teknolojia inayoshughulikia utengenezaji wa ndege na kuzifanyia majaribio.

“Hivyo ndivyo nilijipata kuorodheshwa katika mradi wa Spacex Falcon 9, ambao umezinduliwa mara 107. Umefanikisha roketi kutua mara 67 na kupaa mara 50. Aidha, 2027 SpaceX ni mpango tunaoendelea kushughulikia na unaotarajiwa kuenda Sayari ya Mirihi (ya nne katika mfumo wa Jua, na jirani ya Dunia),” akafafanua.

Ni kupitia mradi huo, Dkt Gitamo alipata fursa ya kipekee kukutana na Mhandisi tajika aliyetamani kutangamana naye na ambaye ana asili ya Kiafrika, Elon Musk.

Bw Musk ni mwasisi wa mradi wa SpaceX na pia kampuni ya Paypal, inayowezesha wateja kufanya malipo kupitia Intaneti.

Akitumia mfano wa tajiriba ya Mhandisi huyo, Dkt Gitamo anasema vijana wa Kafrika wanapaswa kujua malengo makuu maishani yanajiri kupitia bidii na maono.

“Kwa sasa ninakuza vijana wenye uraia wa Kenya eneo la Seattle (Washington, Amerika) ambao wanajiandaa kuchagua taaluma watakazosomea. Tayari, nimeona wameanza kufa moyo kwa sababu hawajui kozi bora kuchagua. Ni muhimu tuwaongoze na kuwapa ushauri nasaha,” akaelezea Afisa huyo.

Alifichua kwamba, nchini Kenya amejituma kutoa msaada kwa shule na makanisa.

Vilevile, Dkt Gitamo anafadhili masomo ya wanafunzi kadha, akidokeza kuwa hivi karibuni atazindua mpango wa kusaidia jamii, kama njia mojawapo kuridhia baraka za Mwenyezi Mungu.

Safari ya milima na mabonde

Licha ya ufanisi aliopata, anasema haijakuwa safari ya mteremko.

“Kila hatua, nilituma barua za maombi na kutia bidii. Kufuzu kwa Shahada ya Uzamivu haijakuwa rahisi. Inahitaji nidhamu na ustahimilivu wa hali ya juu. Baada ya sala, Mungu alinifungulia milango ya heri na fanaka, ndiye mimi huyu sasa nina Shahada ya Uzamivu katika Masuala ya Unajimu (Astrophysics),” akasema.

Dkt Gitamo anaweza kusimulia siku nzima kuhusu Unajimu. Anasema ni kitengo cha Sayansi ya anga, inayotumia sheria za Fizikia na Kemia kueleza kuzaliwa, maisha na ‘kufariki’ kwa nyota, Sayari, Galaksi, nebula, kati ya vifaa vinginevyo ulimwenguni.

“Kama Wanajimu, hutaka sana kuelewa kuhusu ulimwengu. Mapenzi ya anga ndiyo yalinishikiza kusomea kozi nilizokumbatia,” akasema.

Anasema alichagua kujiunga na kikosi cha Kijeshi cha Amerika ili apate ufadhili wa masomo kuafikia ndoto zake maishani na mahitaji mengineyo.

Alifuzu kwa Shahada ya Uzamivu katika Masuala ya Unajimu mwaka wa 2019, na anafichua kwamba kwa sasa anasomea Shahada ya Uzamivu katika Masuala ya Fizikia ya Atomiki.

Huku akisalia na miezi michache kuondoka katika kikosi US Army, anasema analenga kuchambua zaidi kozi ya masuala ya anga, “kwa kuwa asilimia kubwa ya kila tunachofanya inahusishwa na anga”.

Mapenzi yake katika anga ni bayana kutokana na tafiti alizofanya na anazoendelea kufanya, utunzi na michango anayotoa katika nyanja hiyo.

Kama Wakenya wengi wenye malengo, Dkt Gitamo ana maono makuu na ambaye bidii naye ni kama chanda na pete, ili kuyaafikia.

Anaamini bidii huondoa kudura, na zaidi ya yote kumhusisha Maulana katika kila jambo na hatua, kwa njia ya maombi.

Kufikia hii leo, ameafikia ndoto zake. Wengine watasema nyota alizolenga amezifikia, na bila shaka amezikumbatia.

  • Mar 07, 2021

Duka la Nakumatt linavyohudumia wateja kisiri Nairobi

NA BRIAN WASUNA

Wakati msimamizi wa Nakumatt, Peter Opondo Kahi aliyauza matawi sita yaliyosalia kwa Naivas kwa Sh422 milioni, wengi walidhani kuwa Nakumatt imeisha kabisa. Aisee walikuwa wamekosa. Tawi moja la Nakumatt limekuwa likiendesha shughuli zake kisiri juu ya tawi la Naivas Prestige Plaza, Barabara ya Ngong, Nairobi huku likiuza bidhaa kwa bei nafuu ajabu.

Prestige Plaza ni mojawapo ya maduka sita ambayo Naivas ilichukua kutoka Nakumatt. Cha kushangaza ni kwamba, wathamini waliweka bei ya maduka hayo sita, fanicha kuwa Sh110.5 millioni huku Naivas ikigharamia mara nne zaidi ya fedha ambazo zilifaa.

Uzabuni wa Chandarana, muuzaji mwingine pekee aliyekuwa akimezea matawi haya sita mate, ulikuwa wenye dhamana ya Sh246 milioni.

Matawi haya sita yalikuwa Prestige Plaza, Lavington Curve, Highridge na Mega- yote yakiwa kwenye mji wa Nairobi na maduka makuu ya Nakumatt yaliyo kwenye miji ya Nakuru na Kisumu.

Jambo ambalo lisilojulikana na wengi ni kuwa Nakumatt ilisalia na duka moja ndogo ambalo lipo kwenye ghorofa ya kwanza juu ya Naivas ya Prestige Plaza.

Duka linalofanya kazi

Katika vitabu vya uratibu vya Nakumatt vilivyowasilishwa kortini na Bw Kahi, duka hilo halipo kwenye orodha ya mali ya Nakumatt ambayo yanaendelea kuendesha shughuli zake. Bw Kahi ameomba korti kuongeza mwaka wake wa uongozi kama msimamizi wa Nakumatt ili kumwezesha kufuatilia kesi za korti ambazo zitawezesha Nakumatt kujipatia milioni kadhaa ambayo itasaidia kupunguza deni.

Kwanza wakati ambapo Taifa Leo Dijitali ilimuuliza Bw Kahi kuhusu duka lililo kwenye ghorofa ya Prestige,  alisema kuwa nafasi pekee ambayo Nakumatt ilikalia kwenye ghorofa hiyo iliuziwa maduka ya Naivas.

Hata hivyo, Kahi alisema kuwa Nakumatt imekuwa ikikodi nafasi katika stoo ya Prestige Plaza ili kufanya kazi za kiofisi pekee baadaye. Hii ni baada ya Nakumatt kufukuzwa kutoka makao yao makuu katika Barabara ya Mombasa.

Makao hayo makuu yaliuzwa ili kufidia mikopo. Taifa Leo Dijitali ilimfahamisha Bw Kahi kuhusu stoo ya Nakumatt inayofanya kazi lakini akasema kuwa stoo hiyo iliyoko kwenye ghorofa ya Prestige huuza bidhaa kuu kuu ambazo zimetoka kutoka matawi ambayo yaliyondolewa.

Hata hizyo, mwandishi huyu aligundua kuwa maski ambazo zilitengenezwa mwezi uliopita zilikuwa baadhi ya bidhaa kwenye stoo hiyo, ishara kuwa lazima maski hizo zilikuwa zimenunuliwa kabla hazijawekwa mle kabatini.

Sanduku la maski

Bw Kahi alikataa kutia saini cheki za uidhinishaji wa akiba mpya, baada ya Taifa Leo Dijitali kumfahamisha kuhusu ununuzi wetu ambao ulikuwa pamoja na sanudku la maski ambazo zilitengenezwa mnamo Februari 9.

Msimamizi huyo alisema kuwa angechunguza jambo hilo. Baadhi ya bidhaa ambazo zinauzwa katika stoo hiyo zinaupunguzo wa hadi asilimia 90.

Risiti iliyopatikana kutoka mmoja wa wanunuzi inaonyesha kuwa shughuli zote ziko chini ya utawala. Hii inamaanisha kuwa shughuli zote zinasimamiwa na bw Kahi, ambaye alipewa jukumu la kufilisi biashara za Nakumatt na kuzifidia deni za wale waliowakopea.

Karatasi za korti zinaonyesha kuwa bw Kahi ameweza kufidia deni za Nakumatt zenye kiasi cha bilioni 5.1. Hii ina maana kuwa Nakumatt bado inawadai wauzaji na mashirika mengine bilioni 12.9.

“Hatuuzi. Tulienda huko sababu ofisi yetu kuu ilinadiwa na benki. Ni nafasi tu ya ofisi. Hakuna bidhaa mpya. Bidhaa zote ambazo zinauzwa zinatoka matawi yale makuu kuu,’ bw Kahi akaeleza timu ya Taifa Leo Dijitali.

Bidhaa zilizopunguzwa bei sana

Tunapotembea ndani ya stoo, wanaume wawili wanabeba makochi ya ngozi.

“Hii inatoka sh.85,000. Ipo kwenye punguzo la bei na ngozi yake ni nzuri sana. Bidhaa zinanunuliwa kwa haraka sana hivi basi ni bora uharakishe iwapo umependezwa,” mmoja wa wauzaji akasema tulipokuwa tunazunguka ndani ya stoo.

Idhibati ya namna duka la Nakumatt lilianguka tena kwa mpigo, ni ukiangalia baadhi ya bidhaa zilizopunguzwa bei. Makabati ya mbao ambayo mwanzo yaliuzwa kabati moja kwa sh. 24,000, sasa yanauzwa nusu ya bei hiyo. Bidhaa za kusafisha madirisha ambazo zilikuwa zinatoka sh. 1,195 sasa zinauzwa sh.800.

Katika sehemu ya vifaa vya watoto vya kuchezea, maski za mwanafilamu wa Marvel ambazo zilikuwa zawafanya watoto wengi kuzimezea mate zilikuwa zinauzwa kwa bei ya sh. 3,850 kabla Nakumatt kuanguka. Sasa zinauzwa sh. 600.

Bidhaa zingine ambazo zinauzwa kwa bei iliyopunguzwa ni kompyuta, sweta, fanicha, vitu vya jikoni, vifaa vya kamera vya usalama na vifaa vya kucheza muziki.

Bidhaa zinazonunuliwa kwa haraka hazipo

Stoo hiyo haiuzi bidhaa zinazonunuliwa kwa haraka kama mkate, maziwa na mafuta ya kupika. Baadhi ya bidhaa ambazo zilikuwa zinaletwa kwenye stoo hiyo wakati ambapo Taifa Leo Dijitali ilikuwa imezuru, zilionyesha kuwa kuna uwezekano wa bidhaa zingine nyingi zilizohifadhiwa kwenye maghala ambayo yalimilikiwa na Nakumatt hapo awali. Hali kadhalika, bidhaa hizi zinaweza wekwa kwenye makabati.

Kuwepo kwa vifaa vya kujilinda kama vile maski na vikingo vya uso ambazo zipo kwenye ofa katika stoo hiyo ni ishara kuwa yule ambaye anaendesha stoo hiyo amewekeza bidhaa hizo hivi majuzi.

Zaidi ya miezi miwili kabla Kenya kurekodi maambukizi yake ya kwanza ya ugonjwa wa Covid-19, Nakumatt iliondoka kwenye biashara ya uuzaji biadhaa mnamo Januari mwaka jana.

Vikingo vya kawaida vya uso, maski za KN95 na baadhi ya vifaa vya kujilinda vinapatikana kwa bei nafuu katika stoo hiyo.

Tulinunua sanduku moja ya maski za Naxsafe ambazo zilitengenezwa mnamo Februari 9, 2021 na ambazo zilikuwa zinauzwa kwa sh.295. Keshia alitupatia risiti ya Nakumatt.

Hata ingawa hati za risiti hizo zinafanana na zile za kitambo za Nakumatt, yaonyesha kuwa stoo hiyo inaweza kuwa chini ya kampuni inayomilikiwa na bw Shah.

Risiti hiyo ilitolewa na Parkview Shopping Arcade Ltd mojawapo ya kampuni ambazo benki ya UBA inafuata kuhusiana na deni ya milioni 119.

TAFSIRI: WANGU KANURI 

  • Mar 07, 2021

Kituyi arejea nyumbani kusaka baraka za urais

ONYANGO K’ONYANGO na BRIAN OJAMAA

ALIYEKUWA Katibu Mkuu wa Shirika la Umoja wa Mataifa kuhusu Biashara na Maendeleo (UNCTAD) Mukhisa Kituyi amerejea nyumbani eneo la magharibi kusaka baraka za kuwania urais 2022.

Akiongea na wakazi mjini Kimilili Dkt Kituyi alisema safari yake ya kumrithi Rais Uhuru Kenyatta kama rais wa tano wa Kenya imeng’oa nanga na “sitarudi nyuma”.

“Bunduki yangu ina bunduki moja ambayo inalenga Ikulu pekee na sitaangalia nyuma,” akasema huku akinadi kama kiongozi bora ambaye anaweza kuliongoza taifa hili.

Kituyi ambaye alihudumu kama Mbunge wa Kimilili kwa mihula mitatu kuanzia 1992 hadi 2007 alisema atatumia tajriba aliyopata katika ngazi ya kimataifa kuinua uchumi wa Kenya.

“Niko tayari kuongoza Kenya ili iweze kufikia upeo wa juu kimaendeleo. Nitaweza kufikia hili kutokana na tajriba yangu ya miaka mingi kama waziri serikalini na katibu mkuu wa UNCTAD ambalo ni asasi ya kimataifa,” akasema.

Dkt Kituyi ambaye amewahi kuwa Waziri wa Biashara katika utawala wa Rais Mstaafu Mwai Kibaki, alisema aliamua kurejesha nyumbani “kupata baraka kwa watu wetu kabla ya kuanza kampeni rasmi ya urais.”

“Ukitafuta kiti kama cha urais utahitaji kuzunguka kote nchini. Lakini unapofanya hivyo wananchi watakuuliza ikiwa una uungwaji mkono kutoka nyumbani kwenu,” akasema.

Kwa hivyo Dkt Kituyi aliwasihi wakazi wa eneo la magharibi wamuunge mkono ili aweze kupata uungwaji mkono kutoka maeneo mengine ya nchi.

Msafara mkubwa wa magari ulimsindikiza Dkt Kituyi kutoka uwanja mdogo wa ndege wa Matulo, eneo bunge la Webuye Magharibi. Alihutubia mikutano katika maeneo ya Ligulu, Misikhu, Kimilili, Kamukunywa na hatimaye nyumbani kwake Mbakalo katika eneo bunge la Tongaren.

Dkt Kituyi pia alifichua kuwa anafanya mazungumzo na vigogo kadhaa wa kisiasa, akitoa mfano wa mkutano kati yake na kiongozi wa ODM Raila Odinga na Seneta wa Siaya James Orengo.

“Juzi nilikutana na Raila, Orengo, na Profesa Kivutha Kibwana na kuwasihi waniunge mkono katika safari hii ya kukomboa nchi kwa sababu ni marafiki zangu wa enzi wa ukombozi wa pili,” akasema.

Hata hivyo, ni Profesa Kibwana, ambaye ni Gavana wa Makueni, aliyepata nafasi ya kuhudhuria hafla ya Jumamosi Bungoma. Bw Odinga, Orengo, Kituyi na Kibwana ni miongoni mwa wanaharakati waliopigania ukombozi wa pili mapema miaka ya 1990s wakishinikiza kurejeshwa kwa mfumo wa utawala wa vyama vingi.

Hata hivyo, hatua ya Dkt Kituyi kuwania urais imesawiriwa kama itakayovuruga ndoto za kiongozi wa ANC Musalia Mudavadi na mwenzake wa Ford Kenya ambao pia wametangaza azma ya kuwania urais 2022.

Tafsiri: CHARLES WASONGA

  • Mar 07, 2021

Wabunge wandani wa Ruto wapokonywa walinzi, bunduki

VINCENT ACHUKA na CHARLES WASONGA

USALAMA wa wanasiasa wandani wa Naibu Rais William Ruto sasa uko hatarini baada ya kupokonywa walinzi na leseni zao za bunduki kwa kutuhumiwa kuchochea fujo wakati wa chaguzi ndogo zilifanyika Alhamisi.

Kwenye taarifa Bodi ya Kutoa Leseni za Bunduki (FLB) ilisema kuwa imefutulia leseni za bunduki za wabunge; Didmus Barasa (Kimilili) na Fred Kapondi (Mlima Elgon).

Taarifa hiyo iliyotolewa Machi 5 na kutiwa saini na mwenyekiti wa bodi hiyo Charles Mukindia, ilisema kuwa hatua hiyo imechukuliwa kufuatia amri ya Inspekta Jenerali Hillary Mutyambai na baada ya uchanganuzi wa mienendo ya utovu wa nidhamu ya wanasiasa iliyoshuhudiwa katika chaguzi katika maeneo bunge ya Kabuchai na Matungu.

Wabunge hao waliamriwa warejeshe leseni za bunduki na bunduki “zikiwemo risasi” walizonazo kwa bodi hiyo au kituo cha polisi kilichoko karibu ndani ya saa 24.

“Ukikaidi amri hii utachukuliwa hatua kali na bodi hii au asasi zingine za kisheria,” Bw Mukindia akaonya.

Aliongeza za kuwa bodi hiyo itaendelea kufuatilia visa vya matumizi mabaya ya silaha hizo na watu ambao wamepewa lesi za kuzimiliki.

Mnamo Jumapili Bw Barasa aliambia Taifa Leo kuwa ameagizwa na kurejesha leseni na bunduki yaka katika kituo cha polisi kilichoko karibu au katika afisi za LFB.

“Kando na hayo mlinzi wangu hakuripoti kazini Jumamosi asubuhi. Aliniambia amepokea agizo kutoka kwa wakubwa wake katika Tume ya Kitaifa ya Polisi (NPSC) arejeshe aripoti katika makao makuu ili apewe majukumu mengine,” akasema.

Wanasiasa wengine waliopokonywa bunduki zao ni Seneta wa Nandi Samson Cherargei na wabunge Nelson Koech (Belgut), Fred Kapondi (Mlima Elgon) na Wilson Kogo (Chesumei).

Mbw Barasa, Cherargei, Koech na Kogo Ijumaa walifikishwa katika mahakama ya Bungoma na kushtakiwa kwa kosa la kupanga kuzua ghasia katika uchaguzi mdogo wa Kabuchai. Ilidaiwa kuwa silaha butu silipatikana katika magari ya wanasiasa hao waliofika huku kuhudumu kama maajenti wa mgombeaji wa chama cha United Democratic Alliance (UDA) Evans Kakai.

Walikana makosa hayo na kuachiliwa huru kwa dhamani ya Sh50,000 pesa taslim na mdhamini ya Sh100,000. Kesi yao itasikizwa mnamo Aprili 4, 2021.

Seneta Maalum Millicent Omanga pia alilalamika Ijumaa kwamba alipokonywa mlinzi lakini akadai kuwa hatishwi na hatua hiyo kwa sababu “Mlinzi wangu Mkuu ni Mungu.”

Hatua hiyo ilichukuliwa dhidi ya wanasiasa hao baada ya Waziri wa Usalama Fred Matiang’i kuonya kwamba hatua kali itachukuliwa dhidi ya wanasiasa wanaochochea fujo katika shughuli za kisiasa. Vile vile, aliamuru kwamba wanasiasa kama hao wapokonywe bunduki zao “wasije wakasababisha madhara makubwa zaidi.”

Vile vile, Dkt Matiang’i alisema serikali itasaka idhini ya Mahakama ili wanasiasa kama hao wazuiwe kushikilia nafasi za umma kwa msingi ya kukiuka hitaji la Sura ya Sita ya Katiba kuhusu maadili na uongozi bora.

Tishio sawa na hili lilitolewa na Tume ya Kitaifa ya Uwiano na Utangamano (NCIC) Jumamosi.

  • Mar 07, 2021

WANDERI KAMAU: Tutajinasua vipi kutoka kwa usahaulifu wetu?

Na WANDERI KAMAU

NGIRI ni mnyama mwenye usahaulifu mkubwa sana. Ni kiumbe ambaye amekuwa akitumiwa kama mfano wa kuelezea athari za usahaulifu.

Usahaulifu ni udhaifu mbaya sana. Ni hali inayoweza kumrudisha mtu kwenye utumwa ama maovu aliyokuwa amejitoa kwayo.

Ni hali ambayo wazazi daima huwafunza wanao kujiepusha nayo, kwani huenda wakasahau misingi ya kimaadili waliyolelewa nayo.

Usahaulifu si hatari pekee kwa mtu binafsi. Ni hatari kwa mustakabali wa jamii, nchi ama falme. Ni hali inayoweza kuizamisha jamii kwenye mikasa, majanga ama maovu ambayo huenda ikawa vigumu kujitoa.

Natoa urejeleo huu kusawiri uhalisia ulio katika nchi yetu.

Tu nchi na jamii yenye usaulifu mkubwa. Tu watu wasiojua watokako na waelekeako. Tu taifa lililo kwenye hatari ya kupoteza thamani ya utaifa wake.

Sababu ya haya ni kuwa daima, huwa tunajipata kwenye matatizo na changamoto zilizotuandama zaidi ya miaka 40 iliyopita! Changamoto zinazotuandama ni mzunguko wa matatizo ya jana, leo, kesho, mtondo na mtondogoo.

Leo, mdahalo ulio katika kinywa cha karibu kila mtu ni siasa za uchaguzi mkuu wa mwaka 2022. Kinaya ni kuwa, imebaki zaidi ya mwaka mmoja kabla ya uchaguzi huo kufanyika.

Taswira iliyo nchini ni kama kwamba tunaamkia uchaguzi mkuu kesho. Majibizano na cheche kali za maneno miongoni mwa wanasiasa tayari zimeanza kujenga taharuki za kisiasa katika baadhi ya maeneo nchini.

Watu wanaoonekana kuwa ‘wageni’ washaanza kupewa tahadhari kuhusu yale ambayo huenda yakawapata, ikiwa hawatarejea ‘makwao.’

Chini ya mazingira haya, kuna matatizo chungu nzima yanayoizonga nchi. Serikali za kaunti zinalalamika kutopewa fedha za kutosha kuendeleza majukumu yake. Wauguzi wanalalamika kutolipwa mishahara yao. Walimu wanatishia kugoma. Wanafunzi wanaendelea kuchoma shule.

Kama hayo hayatoshi, washirika wa Rais Uhuru Kenyatta, naibu wake William Ruto, kiongozi wa ODM, Bw Raila Odinga kati ya viongozi wengine wanaendelea kuzozana kuhusu ni nani “mwenye ushawishi mkubwa” kumliko mwenzake.

Kampeni za ripoti ya Mpango wa Maridhiano (BBI) zimeiteka nchi na kuwafumba macho wanasiasa kuhusu matatizo yanayowakumba wakulima, wafugaji na wafanyabiashara! Hakuna anayejali hata kidogo. Kila mwananchi anaubeba mzigo wake.

Chini ya mazingira hayo pia, janga la virusi vya corona linaendelea kuonyesha makali yake kama moto wa nyikani wakati wa kiangazi. Ingawa visa vya maambukizi vinaendelea kupungua, virusi hivi bado ni tishio kubwa kwa afya zetu.

Wiki chache zijazo, wanafunzi wa Darasa la Nane na Kidato cha Nne wanatarajiwa kuanza mitihani ya kitaifa. Hakuna anayeonekana kujali mazingira watakayofanyia mitihani yao yatakuwa vipi—yatakuwa tulivu ama yaliyojaa abrakadabra za ni mwanasiasa yupi maarufu na asiye maarufu?

Katika hali hii yote, tunaonekana kujitia hamnazo kuhusu athari za kutojali kwetu. Tushawahi kushuhudia matokeo ya hali hizi zote, upeo wake ukiwa ghasia za kikabila zilizoikumba nchi mwaka 2007/2008.

Hata hivyo, tu Jamhuri ya Usahaulifu. Taifa la Usahaulifu na Kutojali.

akamau@ke.nationmedia.com

  • Mar 07, 2021

FAUSTINE NGILA: Tujizoeshe maisha ya dijitali

Na FAUSTINE NGILA

NAWASHANGAA baadhi ya walimwengu kulia kuwa wamechoka kufanyia kazi nyumbani, wamechoka kutumia teknolojia; eti sasa wanaomba waruhusiwe kurudi kufanyia kazi ofisini.

Mataifa mengi bara Ulaya yalifungwa kuzuia maambukizi ya virusi hatari vya corona, na hivyo kuwafungia watu wajumbani mwao.

Inatamausha kwamba watu hao wanatamani kurudi kufanya kazi katika mazingira ya ofisi. Ni mwenendo ambao pia mimi nimeuona hapa Kenya.

Pindi tu baada ya serikali kulegeza masharti ya kuzuia maambukizi ya virusi hivyo, vinavyosababisha ugonjwa wa Covid-19, watu walirudi kujaa tena ofisini kama zamani.

Hii ni ithibati kuwa licha ya janga hili kufumbua ulimwengu macho kutambua kuwa ajira za usoni zitategemea teknolojia, Wakenya bado wamekwama katika fikra zilizopitwa na wakati.

Huwezi kuniambia miaka mitano ijayo bado utakuwa ukifanyia kazi ofisini, utakuwa ukisafiri hadi jijini kwa ajili ya ajira. Kufanya hivyo ni kuonyesha kuwa hakuna ulifunzalo kwa kila aina ya mapinduzi.

Ni mwaka mzima tangu corona itokee na kisha kutua hapa nchini. Unapaswa kuwa umejipanga kuunda ofisi yako nyumbani, ukazoea kuwahudumia wateja mitandaoni, kulipwa kwa majukwaa ya kidijitali na kupiga sala mitandaoni.

Iweje hadi sasa bado unaamini ajira itasalia ilivyo? Nakerwa na maelfu ya kampuni ambazo zimezembea kuwaelimisha wafanyakazi wake kuhusu mustakabali wa ajira dijitali.

Kampuni hizi hazijaweka mikakati ifaayo kuwezesha wafanyakazi kuendesha biashara nyumbani. Hawana vipakatalishi, hawana intaneti, wala kampuni hazijanunua programu za kisasa za kuratibu na kufuatilia utendakazi.

Kampuni zipo tu! Zinategemea mifumo ya zamani kama vile kufuatilia wafanyakazi kama wamefika kazini.

Hazina habari kuwa kwa kutumia programu hizo za kisasa unaweza kufuatilia kila mfanyakazi kwa urahisi zaidi na kujua anafanya kazi kiasi gani, amefikia malengo au la.

Watu wengi nikiwauliza masuala haya wanasema kuwa wamechoka kuona marafiki zao kwenye video za mawasiliano, wangetaka wakutane nao uso kwa macho.

Hilo linakubaliwa; lakini haifai kuwa ndio mtindo, iwe mara moja tu kwa miezi kadhaa. Dunia ya sasa inakwenda kwa kasi mno, yule anayetaka kufanya mambo kama mwaka uliopita atapitwa. Ni wakati wa kubadilisha fikra kabisa.

Usidhani kuwa baada ya watu kuchanjwa eti sasa teknolojia itarudi nyuma hadi hali ilivyokuwa kabla ya janga la corona. Ukweli ni kuwa utajionea teknolojia za uwezo mkuu hata zaidi kufikia mwisho wa mwaka huu.

Fikiria hivi. Je, iwapo janga lingine lingetokea duniani na kulazimisha kila mtu kufungiwa mahali bila kutangamana hata na familia, utaweza kuvumilia na kuponea kifo?

Ni wakati wa kufanya mambo ni kana kwamba kuna janga lingine njiani. Jifunze kutumia teknolojia zote kufanikisha maisha yako bila usaidizi wa mtu yeyote. Jiandae kwa maisha ya teknolojia tupu katika kila ulifanyalo.

Tumia mtandao kufanya utafiti ujue ni kifaa kipi kitakufaa zaidi kwa kazi yako, huduma gani itakupunguzia gharama. Haya yote yamejaa kwenye intaneti; anza kuitumia sasa.

  • Mar 07, 2021

CHARLES WASONGA: Wakuzaji kahawa wapate hamasisho kuhusu kanuni mpya

Na CHARLES WASONGA

KUTUPILIWA mbali kwa kesi iliyopinga utekelezaji wa mageuzi mapya katika sekta ya kahawa ni hatua ya kuchangamkiwa, sababu inatoa nafasi kwa mazungumzo kuhusu njia bora za kufufua sekta hiyo.

Baadhi ya wanachama wa mashirika ya kahawa walipinga kanuni hizo mpya, zinazofahamika kama Crops (Coffee) General Regulations 2019, kwa sababu mbalimbali.

Kanuni hizo zilichapishwa na serikali mnamo 2019. Wanachama hao, ambao ni wakulima wa kahawa, haswa walipinga sehemu ambazo, kwa mfano, zinapendekeza pesa za mauzo ya kahawa kuwekwa katika akaunti za mashirika husika kabla ya wao wakulima kusambaziwa.

Pia walidai kanuni hizo “zinakiuka Katiba”. Lakini wiki jana Jaji wa Mahakama Kuu Weldon Korir alitupilia mbali malalamishi ya wanachama hao ambao wengi wanatoka eneo la Kati.

Kufuatia uamuzi huo wa mahakama, serikali na wadau wengine katika sekta sasa wamepata fursa ya kushirikiana pamoja katika juhudi za kufufua sekta ya kahawa ambayo imedorora.

Itakumbukwa kwamba katika miaka ya 1980s sekta ya kahawa ilikuwa imenawiri, kiasi kwamba wakulima nchini wangezalisha karibu tani 130,000 kila mwaka.

Kiwango hicho cha uzalishaji sasa kimeshuka hadi tani 40,000 kwa mwaka kutokana na changamoto mbalimbali.

Hizi ni kama vile usimamizi mbaya wa vyama vya ushirika vya wakulima, utendakazi na usimamizi duni wa viwanda vya kahawa, wizi wa kahawa na kudorora kwa bei katika masoko ya humu nchini na kimataifa.

Takwimu kutoka Wizara ya Kilimo zinaonyesha kuwa wakulima wadogo ndio wameathirika zaidi.

Baadhi wamelazimika kung’oa mikahawa yao na kuwekeza katika ukuzaji wa mimea mingine, kama vile mboga na matunda ambayo yanawapa pato nzuri.

Waziri wa Kilimo Peter Munya sasa aweke mikakati itakayohakikisha kuwa wakulimu wamepewa hamasisho la kina kuhusu kanuni hizo mpya, ambazo zinalenga kuwakinga wakuzaji kahawa dhidi ya ulaghai wa madalali na wafanyabiashara wengine matapeli.

Hii ni kwa sababu baadhi ya wakulima wamekiri kutofahamu kwa kina manufaa ya kanuni hizo kwao, ilhali ndio wadau wakuu katika sekta ya kahawa.

Wizara inaweza kuendesha ufahamu huo kupitia vyama vya ushirika vya kahawa nchini.

Vile vile, maafisa wa vyama wanapaswa kuwafundisha wakulima jinsi ya kukopa Sh3 bilioni za Hazina ya Mkopo kwa Wakulima wa Kahawa, iliyotolewa na serikali kuwapiga jeki wakuzaji zao hilo.

Imebainika kuwa baadhi ya wakulima hawafahamu jinsi ya kuwasilisha maombi ya kupokea fedha hizo za mkopo, ambao hutozwa riba ya chini.

  • Mar 07, 2021

KINYUA BIN KING’ORI: Raia wasipotoshwe na siasa za BBI, wazingatie manufaa

 Na KINYUA BIN KING’ORI

N I wazi kwamba Mswada wa Marekebisho ya Katiba (BBI) unaoongozwa na Rais Uhuru Kenyatta na Kiongozi wa ODM Raila Odinga, umepiga hatua moja mbele baada ya kuidhinishwa na mabunge mengi ya kaunti.

Kufuatia ushindi huo wa BBI mahasimu wa Naibu wa Rais Dkt William Ruto akiwemo Raila Odinga, wameoenakana kuchukua hatua hiyo kama ushindi kwao kisiasa.

Hata viongozi ambao wamekuwa wakitetea BBI kama Musalia Mudavadi (ANC), Kalonzo Musyoka (Wiper), Gideon Moi (Kanu) na Moses Wetangula(Ford Kenya), wameonekana hadharani wakishangalia mafanikio ya BBI.

Wameishi kumsuta Dkt Ruto kama kiongozi aliyeshindwa kushwawishi mabunge ya kaunti yaliyo ngome yake kisiasa wakitaja mfano mzuri ikiwa ni Bomet na Kericho.

Sasa, vinara hao wanatarajiwa kuendesha kampeni kote nchini kuanzia mwezi huu, hata kabla ya Bunge la Kitaifa na lile la Seneti kutekeleza wajibu wao wa kukubali au kukataa mswada huo.

Hata hivyo, hatua hiyo haifai kufasiriwa kwamba Dkt Ruto hana umaarufu mashinani.

Madiwani wametumia mamlaka yao kuamua kuunga mkono mswada huo, na hilo kufaulu ni baada yao kuahidiwa ruzuku ya Sh2milioni za kununua magari.

Hivyo, viongozi hao kaunti hawakupiga kura kwa kuvutiwa na mapendekezo yaliyomo katika BBI bali walinaswa na fedha za kununua magari ya kifahari.

Hata baadhi ya mabunge hayo, yalipitisha mswada huo bila kuzingatia umuhimu wa kushirikisha wananchi mashinani kutoa maoni yao.

Baadhi ya madiwani hata hawakuchukua muda kusoma na kuelewa mapendekezo yaliyomo kwenye mswada wa BBI na jinsi yatakavyofanyiwa mabadiliko bali walishinikizwa kisiasa kupitisha au kuipinga BBI.

Kufaulu kwa BBI haimaanishi kumkweza kiongozi yoyote kisiasa 2022, hata kura ya maoni tunayotarajia Juni, mwaka huu haitakuwa kigezo cha kupima atakayeingia ikulu 2022. Hivyo, Dkt Ruto ni maarufu mashinani si mwanasiasa wa kupuuzwa kwa kisingizio cha BBI kupitishwa.

Hata hivyo, baada ya BBI kupitishwa katika mabunge ya kaunti na hata ikifaulu katika Bunge la Kitaifa na Seneti, hakuna anayepaswa kujigamba kuhusiana na ufanisi wake.

Wanasiasa wakiendelea kuingiza siasa katika BBI wananchi watabakia kupotoshwa, na wakati wao wa kuamua katika kura ya maamuzi watapiga kura kuikubali au kuikataa BBI kwa kuzingatia siasa na propaganda badala ya kuangalia uzuri wa mswada huo kwao.

Siasa za Dkt Ruto na Odinga zitachangia wakenya wengi kushindwa kushiriki mdahalo huo kwa umakini na utulivu.

  • Mar 07, 2021

WANDERI KAMAU: Hukumu ya Sarkozy isaidie Waafrika kufunguka macho

Na WANDERI KAMAU

MOJAWAPO ya nguzo zilizozipa utambulisho jamii na tawala za kale, ni aina ya adhabu zilizotolewa kwa wale waliokiuka kanuni na taratibu zilizowekwa.

Jamii hizo zilikuwa na taratibu maalum za kumwadhibu yeyote aliyekisiwa kukiuka sheria zilizowekwa, ili kuendeleza maadili na uwajibikaji miongoni mwa wanajamii.

Ingawa hukumu ya kifo imekuwa ikizua hisia na midahalo katika majukwaa mbalimbali duniani, haikuanzia majuzi, bali imekuwepo kwa muda mrefu.

Miongoni mwa Wamisri, watu waliokabiliwa na hukumu kali zaidi ni wezi ama waporaji.

Kulingana na taratibu za jamii za jadi nchini humo, wezi waliwekwa kwenye kapu moja na wauaji.

Wezi walionekana kama watu wakorofi, wenye tamaa, wasaliti na waliokuwa tayari kufanya lolote kujitajirisha, bila kujali mustakabali wa jamii hizo. Walionekana kama wakosa ubinadamu.

Kutokana na fasiri hizo, walichukuliwa kama maadui wakuu wa jamii. Ili kuwaondoa kabisa, miongoni mwa adhabu zilizotolewa kwa wezi ni kifo. Hawakuhurumiwa hata kidogo.

Katika falme ya Misri, wafalme walikuwa wakiagiza wale waliopatikana na hatia za wizi kurushiwa mbwa mwitu ama simba maalum waliokuwa wakifugwa kuwala watu hao.

Chini ya taratibu hizo, watu wengi walijaribu kujiepusha na makosa yoyote yaliyohusiana na wizi.

Kando na Misri, mataifa mbalimbali yalikumbatia adhabu hizo, miongoni mwayo yakiwa China na Japan.

Nchi kadhaa za Ulaya pia zimeorodhesha ufisadi kuwa miongoni mwa makosa yenye adhabu kali zaidi.

Hilo lilidhihirishwa na adhabu iliyotolewa dhidi ya aliyekuwa rais wa Ufaransa, Nicolas Sarkozy, Jumatatu, baada ya kupatikana na hatia ya ufisadi.

Kwenye hukumu ya kihistoria iliyotolewa na mahakama, Sarkozy alihukumiwa kifungo cha miaka mitatu gerezani kwa kosa la kujaribu kupata maelezo kutoka kwa hakimu kuhusu kesi iliyokuwa ikiendelea dhidi yake.

Tangu Jumatatu, hukumu hiyo imezua hisia mseto katika sehemu mbalimbali duniani, baadhi wakiisifu huku wengine wakiilaumu mahakama kwa “maonevu” dhidi ya kiongozi huyo.

Hata hivyo, Wafaransa wengi wanalichukulia hilo kama jambo la kawaida, kwani wafisadi huwa hawahurumiwi.

Swali ni: Waafrika watajifunza lolote kutoka kwa hukumu hiyo? Ni taifa lipi la Afrika, Kenya ikiwemo, linaloweza kumhukumu rais kwa tuhuma za ufisadi?

Kinaya ni kuwa, Waafrika huwa wanawakweza na ‘kuwaabudu’ wafisadi badala ya kuwakemea. Huwa wanaonekana kama ‘mashujaa’, hasa miongoni mwa jamii wanakotoka. Wengine hata huchaguliwa kama viongozi! Kinaya!

Ni wakati Waafrika wafunguke macho, na kujua kuwa kwa kuwachagua viongozi kama hao, wanajisaliti wao wenyewe.

akamau@ke.nationmedia.com

  • Mar 07, 2021

BENSON MATHEKA: Wagombeaji wa kiume wazuiwe kuwadhalilisha wa kike

Na BENSON MATHEKA

Zimebaki siku 13 wapigakura Kaunti ya Machakos wamchague seneta wao kujaza kiti kilichobaki wazi kufuatia kifo cha Seneta Bonface Kabaka mwaka jana.

Wagombeaji wa vyama tofauti wamekuwa wakifanya kampeni kali ilivyo kawaida wakati wa maandalizi ya uchaguzi.

Orodha ya wagombeaji inaonyesha kuwa wanaume ni wengi kuliko wanawake.

Hili sio Jambo geni katika siasa za uchaguzi nchini ambapo ni wanawake wachache wanaojitokeza kugombea viti mbalimbali.

Japo kuna wagombeaji tisa walioidhinishwa na Tume Huru ya Uchaguzi na Mipaka (IEBC) kugombea kiti hicho, ushindani mkali unaonekana kuwa kati ya John Katuku wa chama cha Maendeleo Chap Chap, Urbanus Ngengele wa chama cha United Democratic Alliance (UDA) na Agnes Kavindu wa chama cha Wiper.

Hata hivyo, kinachoshangaza ni kuwa badala ya wagombeaji hao hasa wanaume kuuza sera kwenye kampeni zao kwa wapigakura wamezibadilisha kuwa dhuluma za jinsia kwa kuwadhalilisha wagombeaji wanawake.

Si mara moja wamesikika wakiwataka wapigakura kuwakataa wagombeaji wanawake wakisema wanafaa kufanya kazi za nyumbani.

Baadhi yao wameingilia maisha ya kibinafsi, ndoa na familia ya wagombeaji wanawake.

Hizi ni fikira na mbinu duni za watu wasio na maono yoyote kwa wapigakura wengi ambao ni wanawake.

Kauli za wanasiasa hao zinaonyesha ukosefu wa ukomavu wa masuala yanayoathiri jamii na hasa wakazi wa Machakos ambao wanataka seneta atakayehakikisha kuwa pesa zinazotengewa kaunti yao zitatumika vyema, kwamba serikali ya kaunti itatekeleza majukumu yake kwa uwazi na kushirikisha umma na kwamba rasilmali za kaunti ikiwemo ardhi yao imelindwa vyema.

Madai ya baadhi ya wagombeaji kwamba wenzao wa jinsia tofauti na yao hawafai kuchaguliwa ni sawa na kuendeleza dhuluma za kijinsia ambazo viongozi kote ulimwenguni wamekuwa wakipigana kuangamiza.

Kampeni za kuumbuana na kupakana tope zinaonyesha kuwa wagombeaji hawana sera zozote za kuwafaidi wapigakura.

Wanawake wana haki sawa na wanaume katika masuala ya uongozi na hawafai kudhalilishwa wanapojitokeza kugombea nyadhifa.

Hawafai kutusiwa, kutishwa na kudhalilishwa kamwe na wanaofanya hivi wanaonyesha kwamba hawafai kuwa viongozi.

Mashindano ya kisiasa yanafaa kuwa kwa manifesto ya kila mgombeaji na sio uzito wa matusi na vitisho anavyorushia wapinzani wake.

Kuchagua mwanasiasa anayedhalilisha jinsia moja ni kuendeleza dhuluma za jinsia

  • Mar 07, 2021

MAUYA OMAUYA: Serikali idhibiti wanabodaboda, vinginevyo tutajuta

Na MAUYA OMAUYA

Siku moja taifa hili litagutuka na kupata miji na vijiji vimetekwa na magenge yanayojulikana wazi lakini serikali itakuwa imepoteza uwezo wa kuyang’oa au kuyadhibiti kikamilifu.

Haya ni magenge ya vijana wa bodaboda wanaozidi kupenyeza mizizi yao katika barabara na mitaa kote nchini. Sekta hii kwa sasa inachipukia popote bila maelekezo ya kitaaluma au mwongozo wa sheria unaolainisha biashara na utendakazi wao.

Ramli za wachanganuzi zinaonyesha kwamba tunakoelekea, sekta hii itageuka kuwa jinamizi la usalama na kuleta majuto kwa jamii. Jukumu kuu la serikali yoyote duniani ni kuhakikisha kwamba maisha katika mipaka yake yanaendeshwa kulingana na taratibu za kisheria na maelekezo yanayokubalika kwenye jamii husika.

Ilivyo nchini Kenya kwa sasa, serikali imeshindwa au imejitia hamnazo katika juhudi za kulainisha uwepo wa bodaboda barabarani. Kila siku mpya sekta hii inakua kwa haraka na licha ya kuwa kitega uchumi kwa wahusika, sekta hii pia imechochea maovu na kuleta madhara yanayoatua nyoyo za wengi.

Zaidi ya Wakenya milioni 14 hutumia mbinu hii ya usafiri kila siku.

Kuna yapata bodaboda nusu milioni za kibiashara kwenye barabara zetu na pato la kila siku kwa wahusika ni takriban Sh450 milioni.

Katika nchi ambako uchechefu wa hela na uhaba wa ajira ni janga, inaeleweka kwa urahisi kwa nini biashara hii imewavutia maelfu ya vijana.

Hata hivyo sekta hii sasa inaelekea kuwa chimbuko la maovu iwapo serikali haitatia guu chini, kuilainisha na kuiweka ndani ya mabano ya sheria.

Mwanzo ni ukiukaji wa taratibu za usalama barabarani, jambo ambalo limesababisha vifo vingi ambavyo vingeepukika.

Kufikia sasa ajali za bodaboda huua idadi kubwa ya watu barabarani kushinda magari, jambo ambalo halingedhaniwa miaka michache iliyopita.

Ukitembelea hospitali nyingi nchini utapata wodi iliyotengewa majeruhi wa ajali za bodaboda. Hali yao ni ya kuhuzunisha sana.

Taswira ya misongamano ya bodaboda katikati mwa miji na barabarani inachukiza mno na inachangia mazingira duni na hali mbovu ya hewa.

Wanaotembea kwa miguu na waendeshaji magari hukumbana na madhila ya bodaboda hawa ambao wamenyakua kila nafasi barabarani. Wepesi wa kupenya na kuhepa huwapa fursa ya kuvunja sheria za barabarani bila kujali matokeo.

Majuma mawili yaliyopita walichukua sheria mikononi mwao na kuteketeza gari la naibu gavana wa Kisii, Joash Maangi baada ya kuhusika kwenye ajali eneo la Narok. Kufikia sasa wahusika hawajashtakiwa. Mijini na vijijini, pikipiki hizi zimegeuzwa vyombo vya kutekeleza uhalifu na kisha kutoweka kwa haraka.

Kufikia sasa hakuna mfumo mwafaka wa serikali kuhakikisha kwamba kila mwanabodaboda amesajiliwa rasmi, ana ujuzi, stakabadhi zifaazo na kituo rasmi cha kutekeleza biashara na vifaa vyote vinavohitajika.

Ukosefu wa udhibiti umeruhusu magugu kuota katika shamba hili. Umefungua lango kwa wahalifu kujificha humo na baadhi ya polisi kusherehekea rushwa inayozidisha uozo na maangamizi kwenye jamii.

Vijana wengi wanaoacha masomo wameambulia kwenye sekta hii kwa sababu ya urahisi wa kuingia na ukosefu wa taratibu rasmi.

Hata ushuru wanaotakiwa kulipa unayeyuka tu kwa sababu ya kuzembea kwa serikali.

Imebainika pia vijana husika wanatumiwa visivyo katika ulanguzi wa mihadarati, wahamiaji haramu, usafirishaji wa magaidi na kutekeleza mikwaruzano ya kisiasa na wanasiasa.

Ukuaji wa makundi haramu kama Mungiki au ghasia za bodaboda barabarani unawezekana tu kufuatia ulegevu wa serikali iliyopuuza majukumu yake.

Sekta ya bodaboda imesambaa kote nchini kama moto nyikani. Ukosefu wa udhibiti na mwongozo thabiti wa sheria umefanya bodaboda kugeuka jinamizi kila ujao.

Tusipoziba ufa, tutajenga ukuta halafu!

mauyaomauya@live.com

  • Mar 07, 2021

JAMVI: Ruto, Raila wanavyojinadi kutumia miradi ya wandani

Na LEONARD ONYANGO

NAIBU Rais William Ruto na Kiongozi wa ODM Raila Odinga sasa wanatumia mbinu mpya kujipendekeza kwa wapigakura huku kampeni za kinyang’anyiro cha urais 2022 zikishika kasi.

Viongozi hawa wawili wamekuwa wakikimbilia kuzindua miradi ya maendeleo iliyotekelezwa na wandani wao katika maeneo mbalimbali nchini ili kujipigia debe.

Baada ya kutengwa na kuzuiliwa kukagua miradi ya serikali, Dkt Ruto ambaye leo anamalizia ziara yake ya siku tatu katika Kaunti ya Meru, amekimbilia kukagua na kuzindua miradi inayotekelezwa na wabunge na magavana wanaoegemea mrengo wake, makanisa na kutoa mabasi kwa shule na makundi ya vijana.

Katika muda wa siku 30 zilizopita, Naibu wa Rais amekagua na kuzindua zaidi ya miradi kumi katika maeneo ya Magharibi, Bonde la Ufa na Mlima Kenya.

Wiki iliyopita, Dkt Ruto alizindua miradi mbalimbali katika kaunti ya Narok, ikiwemo ufunguzi wa kiwanda cha maziwa cha Oseketeti Le Kule kilichoko katika eneo la Naikarra. Mradi huo ulijengwa kupitia ufadhili wa fedha zilizotengewa Wawakilishi wa Wanawake (NGAAF).

Mwakilishi wa wanawake wa Narok Soipan Tuya ni miongoni mwa wandani wa Ruto.

Akiwa katika Kaunti ya Narok, Dkt Ruto alitoa basi kwa Shule ya Sekondari ya Ilmotiook iliyoko katika eneobunge la Narok Magharibi.

Naibu wa Rais aliekea Narok siku chache baada ya kuzuru eneobunge la Gatanga, Kaunti ya Murang’a ambapo aliongoza mikutano ya kuchangisha fedha kwa ajili makundi 30 ya wahudumu wa bodaboda katika miji ya Kihumbuini na Kirwara.

Februari 26, alikuwa katika eneobunge la Endebess , Kaunti ya Trans Nzoia, ambapo alizindua jumba la maakuli la Shule ya Sekondari ya Kitum.

Mbunge wa Endebess Robert Pukose ni miongoni mwa wabunge ambao wamekuwa wakipigania kuhakikisha kuwa Dkt Ruto anaingia Ikulu baada ya Uchaguzi Mkuu ujao.

Mwezi uliopita, Naibu wa Rais pia alizindua miradi mbalimbali katika eneo la Bonde la Ufa ambalo ni ngome yake ya kisiasa. Miongoni mwa miradi aliyozindua katika eneo hilo ni kituo cha afya cha Kobujoi kilichoko mjini Kapsabet, Kaunti ya Nandi.

Dkt Ruto alizuru Kaunti ya Nandi baada ya kutoka Kaunti ya Baringo ambapo alizindua vibanda katika soko la Kabarnet.

Alipozuru katika eneo la Pwani, mnamo Januari, mwaka huu, Dkt Ruto alizindua miradi mbalimbali iliyotekelezwa na wandani wake, ikiwemo Shule ya Msingi ya Kwa Bullo na Shule ya Sekondari ya Kwa Bullo katika eneobunge la Nyali linaloongozwa na Mohamed Ali.

Katika Kaunti ya Kwale, Dkt Ruto alizindua Kituo cha Polisi cha Mwangulu kilichojengwa na Fedha za Hazina ya Ustawishaji Maeneobunge (NG-CDF) ya Lunga Lunga linaloongozwa na Khatib Mwashetani.

Kwa upande wa Bw Odinga, amekuwa pia akizindua miradi iliyotekelezwa na wandani wake akijiandaa kwa ajili ya kinyang’anyiro cha urais.

Jumatano, Bw Odinga alizindua Shule ya Msingi ya Tsangalaweni, Kaunti ya Kilifi. Ujenzi wa shule hiyo ulifadhiliwa na fedha za NG-CDF zinazosamimiwa na mbunge wa Ganze Teddy Mwambire ambaye ni mwandani wake.

Jumanne, alizindua jengo la darasa katika Shule ya Msingi ya Mwakinyungu katika eneobunge la Mwatate lake Andrew Mwadime.

Bw Odinga pia alizindua ujenzi wa soko la kisasa la Mwatate.

Kiongozi wa ODM pia amekuwa akizindua miradi mbalimbali katika maeneo ya Nyanza ambayo ni ngome yake ya kisiasa. Mradi wa hivi karibuni ni ufunguzi wa Chuo cha Mafunzo ya Utabibu (KMTC) cha Ugunja, Kaunti ya Siaya.

Aidha, Bw Odinga amekuwa akiahidi baadhi ya maeneo kuwa atapeleka malalamishi yao kwa Rais Uhuru Kenyatta.

Wadadisi wa masuala ya kisiasa wanasema kuwa mbinu hizo zinasaidia viongozi hao kuonekana wachapakazi.

“Wabunge au magavana wanaalika vinara wao kuzindua miradi yao ili waonekane kwamba wamefanya kazi. Vilevile, wanatoa fursa kwa vinara wao kujionyesha kwamba ni wachapakazi,” asema Bw Mark Bichachi aliye mdadisi wa masuala ya kisiasa.

  • Mar 07, 2021

Chanjo ya corona isiwe cheti kuamsha ufuska

NA BENSON MATHEKA 

Kupatikana kwa chanjo ya corona kumechangamsha watu ambao wamekuwa wakisusia ufuska wakihofia huenda wakaambukizwa virusi hivyo.

Kote ulimwenguni, watu waliopata chanjo hiyo, wamekuwa wakitupia picha zao wakichanjwa kwenye mitandao ya kijamii na kuandika jumbe za mapenzi.

Wataalamu wa masuala ya kijamii na mapenzi wanasema kwamba lengo lao ni kutangaza kuwa wamepata kinga ili kurudia maisha yao ya kawaida ikiwemo ya ufuska.

“Watu walijikausha kwa kuhofia kuwa wangeambukizwa virusi. Baada ya chanjo kupatikana sasa wanataka kuonyesha kuwa wamepata kinga ya kufufua maisha yao ya ufuska,” asema Devon Greyson, mwanasaikolojia na mtafiti wa masuala ya jamii.

Anasema kwamba watu wanafaa kufahamu kuwa kupata chanjo hakumaanishi kwamba maisha yanarejea kama kawaida mara moja.

“Chanjo ya corona sio cheti cha kurudia vituko vya ufuska. Hapana, ni mwanzo tu wa safari ndefu ya kukabiliana na janga ambalo lilibadilisha maisha ya mapenzi ya watu wengi kote ulimwenguni,” asema Devon.

Wataalamu wanasema kwamba wanaoweka picha zao kwenye mitandao ya kijamii wakichanjwa zikiambatana na ujumbe wa mapenzi wanalenga kualika watu kwa ufuska.

“Habari kuhusu chanjo na tendo la ndoa bado hazijabainishwa. Corona husambazwa kupitia mfumo wa kupumua na hii inafanya tendo la ndoa shughuli hatari sana. Inafaa kubainika kuwa hakuna chanjo inayotoa kinga ya asilimia moja na utafiti wa awali unaonyesha kuwa watu wanaopata chanjo pia wanaweza kuambukiza wengine ambao hawajaipata,” asema Devon.

Hata hivyo, wataalamu wanasema kwamba inaweza kuwa salama kwa watu wawili waliopata chanjo kurambishana asali kuliko aliyepata chanjo kuburudishana na ambaye hajapata.

“Inaweza kuwa salama kwa watu wawili waliochanjwa kurambishana asali wakitumia mbinu salama kwa sababu bado kuna hatari ya kuambukizwa maradhi mengine,” asema.

Wanasaikojia wanasema kwamba wengi walisitisha ufuska huku wataalamu wa afya wakiendelea kusisitiza umuhimu wa kudumisha umbali na kuvalia barakoa kama njia ya kuzuia kuambukizwa na kusambaza virusi vya corona.

Ushauri wa wataalamu wa afya umefanya wengi kukaukiwa na uroda hadi chanjo ilipopatikana wakaichangamkia.

“Haiwezekani kwa mtu asiye na mchumba wa kumpunguza joto kuishi kama mtawa. Hii ndiyo sababu kupatikana kwa chanjo kumechangamkiwa na wengi na hata kutangaza mitandaoni wakiipata huku wakiambatisha picha na jumbe za mapenzi,” asema Debra Murithi wa shirika la Maisha Mema jijini Nairobi.

Chanjo dhidi ya virusi hivyo ilianza kutolewa nchini wiki hii na wengi wanasema itawasaidia kurudia maisha yao ya ufuska.

“Ukweli ni kwamba nimekuwa na hofu ya kushiriki ufuska lakini sasa, chanjo hii itaniondolea hofu baada ya kuvumilia kwa miezi saba,” asema David Bosire, 30, mkazi wa Nairobi ambaye bado kapera.

Bosire ambaye hana mpenzi anakiri kwamba alikuwa akila ufuska na vidosho tofauti kabla ya janga la corona kuripotiwa nchini yapata mwaka mmoja uliopita.

“Nilikuwa nimekawia kuoa lakini sasa nitajipanga. Kama ningekuwa na mke singekaukiwa hivi,” asema na kuongeza kuwa yuko tayari kugharimika kupata chanjo hiyo.

Kulingana na Beta Aloo, mkazi wa mtaa wa South C, Nairobi, chanjo itamfanya arudie maisha yake ya mapenzi.

“Nilisitisha starehe zangu na burudani kwa sababu ya hofu ya kuambukizwa corona. Nitapata chanjo na kurudia maisha niliyokuwa nikifurahia kabla ya Machi 13 mwaka jana,” aeleza mwanadada huyu.

Anasema kwamba hatakubali kushiriki ufuska na mwanamume ambaye hatakuwa amechanjwa.

“Nimeumia kwa mwaka mmoja ambao nimekuwa nikivumilia kwa hofu ya kuambukizwa corona. Sitakubali kuhusiana na mwanamume ambaye hatachanjwa,” aeleza.

Aloo anasema japo amekuwa akienda kazini, amekuwa akiepuka vitendo vya ufuska na uroda.

Hata hivyo watalaamu wanaonya watu kuwa waangalifu hata baada ya kupata chanjo wakisema ni mapema kusherehekea.

  • Mar 07, 2021

BENSON MATHEKA: Kiini cha Raila kuhofia vyama vya Pwani na Magharibi kuungana

Na BENSON MATHEKA

KIONGOZI wa chama cha ODM Raila Odinga anahofia kwamba kuibuka kwa miungano ya vyama vya kisiasa eneo la Pwani na Magharibi ya nchi kutapunguza umaarufu ambao amekuwa akifurahia maeneo hayo tangu 2007 anapojiandaa kugombea urais kwa mara ya tano.

Bw Odinga amekuwa akikosoa viongozi wa Pwani na Magharibi mwa nchi wanapopanga kuunda vyama vyenye nguvu au kuunganisha vyama vyao akisema Kenya inahitaji vyama vya kitaifa na si vya kimaeneo au kikabila.

Wiki hii, alitofautiana paruwanja na Gavana wa Kaunti ya Kilifi Amason Kingi ambaye amekuwa akiongoza juhudi za kutaka eneo la Pwani kuwa na chama cha kisiasa kitakachowakilisha maslahi yao akisema ni tishio kwa umoja wa taifa.

Bw Odinga pia amekuwa akipinga juhudi za Bw Musalia Mudavadi na seneta wa Bungoma Moses Wetangula kuunganisha vyama vyao vya Amani National Congress (ANC) na Ford Kenya akisema wanalenga siasa za kikabila.

ANC na Ford Kenya vina wafuasi wengi eneo la Magharibi ambalo sawa na Pwani limekuwa likimpigia Bw Odinga kura kwa wingi tangu 2007.

Wadadisi wa kisiasa wanasema kwamba waziri huyo mkuu wa zamani anahofia kuwa umaarufu wake utapungua pakubwa maeneo hayo uchaguzi mkuu wa 2022 ukikaribia.

“Bw Odinga anahisi kwamba kuungana kwa wakazi nyuma ya kigogo wa siasa kutoka maeneo hayo kutamnyima umaarufu ambao amefurahia kwa zaidi ya miaka 13 sasa hasa ikitiliwa maanani Naibu Rais William Ruto ambaye kwa sasa ndiye mpinzani wake mkuu kwenye uchaguzi mkuu wa 2022 amepenyeza katika ngome zake,” asema mdadisi wa siasa Joseph Kiilu.

Anasema Bw Odinga anajua kwamba maeneo ya Pwani na Magharibi yakimponyoka, itakuwa mlima kwake kushinda urais.

“Nguvu za Raila nje ya Nyanza ni Magharibi ya Kenya, Pwani na Nairobi. Amekuwa akitumia migawanyiko ya vigogo wa kisiasa eneo la Magharibi kutawala kura za jamii ya Mulembe na hii ndiyo sababu amekuwa akipinga muungano wa vyama vya ANC na Ford Kenya,” asema.

Eneo la Pwani halijakuwa na chama kimoja chenye nguvu licha ya kuwa na vyama vinne vilivyoanzia ukanda huo. Vyama hivyo ni Kadu Asili, Shirikisho, Republican Congress na Umoja Summit.

Wadadisi wanasema kwamba umaarufu wa Bw Odinga katika maeneo ya Pwani na Magharibi umetokana na ushirika wake na vigogo wa kisiasa maeneo hayo na kuungana kwao kunaweza kuwa pigo kwake hasa ikizingatiwa kwamba uchaguzi mkuu ujao unatarajiwa kuwa wenye ushindani mkubwa.

“Hii ndiyo sababu anadai viongozi wa maeneo hayo wanapanga kuunda vyama vya kimaeneo au kikabila na kusahau kwamba kabla ya chama kusajiliwa, lazima kiwe na sura ya kitaifa. Hata hivyo, hakuna chama kisicho na ngome yake kwa kutegemea sera na anakotoka kiongozi wake,” asema mchanganuzi wa siasa Peter Kasuku.

Kwa mujibu wa Bw Kingi, hakuna mipango ya kubuni chama kipya cha eneo la Pwani anavyodai Bw Odinga bali wanacholenga ni kuleta pamoja vyama vya kisiasa vilivyo na mizizi Pwani kushinikiza ajenda za kisiasa na kiuchumi za eneo hilo.

“Kama viongozi wa Pwani, hatutaki kutenga eneo letu. Watu wanafaa kuruhusiwa kubuni miungano na kwa kufanya hivi tutaheshimiana,” asema Kingi

Bw Kasuku asema hakuna kosa lolote kwa eneo kuungana na kwa kupinga hatua hiyo, Bw Odinga anafanya wakazi wa Pwani wanaohisi wamepuuzwa kujitenga naye.

“Kauli ya Bw Raila inadhihirisha kuwa yeye ni mmoja wa viongozi wanaohujumu umoja wa watu wa Pwani ambao wamekuwa wakiteseka kwa kukosa kuzungumza kwa sauti moja,” asema.

Kauli hii ni sawa na ya Bw Mudavadi ambaye amenukuliwa akisema kwamba kuna watu wanaonufaika na kugawanyika wa jamii ya Mulembe.

Bw Kasuku anasema kwamba kinachomkosesha Bw Odinga usingizi ni kuzinduka kwa vigogo wa kisiasa eneo la Pwani na Magharibi.

“Anahisi kwamba kuna nguvu katika umoja na siasa za urithi za mwaka wa 2022 zinapokaribia, kuna hatari ya wanasiasa aliotegemea kutoka maeneo hayo kumtema na kujiunga na mpinzani wake,” asema.

Wadadisi wa siasa wanasema kwamba maeneo haya mawili- Pwani na Magharibi- ndio uhai wa kisiasa wa Bw Odinga nje ya Nyanza na yakimpa kisogo kisiasa, azma yake ya kuingia ikulu itabaki ndoto.

“Ukweli usiopingika ni kuwa bila kuungwa mkono na wapigakura wa maeneo ya Pwani na Magharibi, nafasi ya Bw Odinga kushinda urais itapungua pakubwa. Hii ndiyo sababu anapigana kufa kupona kuhakikisha maeneo haya hayamponyoki kwenye uchaguzi mkuu ujao,” asema Bw Kiilu.

Anasema kuungana kwa Bw Mudavadi na Bw Wetangula kunaweza kubadilisha mkondo na kuzua wimbi jipya la kisiasa eneo la Magharibi na kumfanya Bw Odinga kutegemea Pwani nje ya Nyanza.

Bw Kingi anasema kwamba wakati umefika Wapwani kuungana kutetea maslahi yao ya kisiasa na kiuchumi na wanapochukua hatua hiyo hawafai kutishwa.

“Vyama vya kisiasa maeneo mengine vinaungana. Mbona inakuwa tisho tukisema Pwani tuungane?” anahoji na kutoa mfano wa Bw Musalia na Bw Wetangula.

  • Mar 07, 2021

JAMVI: Hofu jahazi la Ruto limeanza kupasua nyufa Mlima Kenya

Na WANDERI KAMAU

MASWALI yameibuka kuhusu mustakabali wa “urafiki” kati ya Naibu Rais William Ruto na washirika wake katika ukanda wa Mlima Kenya, baada ya baadhi yao kubuni vyama mbadala vya kisiasa tuelekeapo 2022.

Tashwishi hizo pia zinaibuka ikizingatiwa kuwa tayari, Dkt Ruto amehusishwa na chama cha United Democratic Alliance (UDA) anachotarajiwa kukitumia kuwania urais.

Miongoni mwa wandani ambao wamebuni vyama hivyo ni aliyekuwa Waziri wa Kilimo, Mwangi Kiunjuri, anayeongoza chama cha The Service Party (TSP), mbunge wa Gatundu Kusini Moses Kuria (People’s Empowerment Party-PEP) na Mwakilishi wa Wanawake katika Kaunti ya Kirinyaga, Wangui Ngirichi, anayehusishwa na chama cha Citizen Convention Party (CCP). Chama hicho kinadaiwa kuongozwa na mumewe Bi Ngirichi, Andrew Ngirichi.

Aidha, Bw Kuria amekuwa akiwasimamisha wagombeaji wa udiwani katika chaguzi kadhaa nchini. Kwa mfano, chama cha PEP chake Bw Kuria kilikuwa na wagombea katika chaguzi ndogo zilizofanyika katika wadi za Huruma (Kaunti ya Uasin Gishu) na London (Kaunti ya Nakuru) mnamo Alhamisi.

Wagombea hao ni Bernard Maina (wadi ya London) na Francis Maina (wadi ya Huruma).

Bw Kuria hata alifika katika katika maeneo hayo na kuwafanyia kampeni, na kukosa kujiunga na misafara iliyokuwa ikiwapigia debe wawaniaji walioungwa mkono na Dkt Ruto.

Madai yameibuka kwamba huenda mbunge Kimani Ichung’wa (Kikuyu) pia anapanga kubuni chama chake cha kisiasa.

Mbali na vyama hivyo, baadhi ya washirika wa Dkt Ruto kama Seneta Kindiki Kithure (Tharaka Nithi) wamesema kuwa hatawajiunga na UDA “vivi hivi tu” bali watatafuta njia zao huru za kisiasa ili “kuepuka yale waliyopitia katika Jubilee” ambapo zaidi ya vyama kumi vya kisiasa vilivunjwa ili kubuni chama hicho.

“Hatuwezi kumsaliti Dkt Ruto hata kidogo. Lazima tuhakikishe amepata uungwaji mkono Mlimani, kama tulivyomwahidi wakati wa kubuniwa kwa Muungano wa Jubilee mnamo 2012,” akasema Prof Kindiki.

Licha ya kusisitiza hatua hiyo hailengi “kumgeuka” Dkt Ruto, wachanganuzi wa siasa wanasema kuwa mwelekeo huo unapaswa kumfungua macho Dkt Ruto kuhusu mwelekeo wa uungwaji mkono wake katika ukanda huo.

Tayari, UDA imetangaza kubuni mkataba wa kisiasa na TSP, hali ambayo inaelezwa kuongeza mvutano wa kichinichini katika kundi la ‘Tangatanga’, ambalo limekuwa nguzo na sauti kuu ya Dkt Ruto katika eneo hilo.

Wadadisi wanasema mwelekeo huo unaonyesha kuwa huenda Bw Kiunjuri “akawa na usemi mkubwa katika kambi ya Dkt Ruto” ikilinganishwa na wabunge ambao wamekuwa wakimsaidia kuendesha kampeni zake katika sehemu mbalimbali nchini.

“Mvutano ambao huenda ukaibuka na ukayumbisha merikebu ya kisiasa ya Dkt Ruto Mlimani ni hisia za kuwatenga washirika wake wa karibu kama wabunge Rigathi Gachagua (Mathira), Ndindi Nyoro (Kiharu), Alice Wahome (Kandara) kati ya wengine licha ya kumsaidia kuendesha kampeni zake,” asema Prof Ngugi Njoroge, ambaye ni mchanganuzi wa siasa za ukanda huo.

  • Mar 07, 2021

DOUGLAS MUTUA: Uchina isipime corona kwa njia ya kudhalilisha

Na DOUGLAS MUTUA

UCHINA, taifa ambako janga la corona lilianzia, limezuka na mengine! Watu mitandaoni wamechukizwa mno; wanasema ugumu wa maisha ulioletwa na corona unatosha, hawataki kunyanyaswa.

Sasa watu wanaoingia taifa hilo kutoka nje wanafanyiwa vipimo vya corona kwa njia ya kuwavunjia heshima.

Mataifa kadhaa yamelalamika kwamba raia wake wakitaka kuingia Uchina wanalazimishwa kupimwa ugonjwa huo kwa kutolewa sampuli upande wa nyuma.

Ni kutokana na malalamiko hayo ambapo Japan imeiandikia serikali ya Uchina na kuiagiza isithubutu kuwagusa Wajapan makalioni, itumie njia za kawaida zilizokubalika duniani.

Kawaida ukitaka kupimwa corona, sampuli ya ukamasi au kikohozi hutolewa puani na kooni mtawalia, shughuli ambayo watu hawaipingi japo pia inaumiza kidogo.

Hiyo ya watu kupimwa kutokea makalioni imetokea kupingwa vikali kwa sababu inakwenda kinyume na maadili ya watu wengi duniani.

Malalamiko ya kwanza kuihusu yalitolewa mwezi jana na wanadiplomasia wa Marekani wanaofanya kazi Uchina.

Walisema wanalazimishwa kutolewa sampuli huko, kitu wanachochukulia kuwa ubaguzi na uvunjaji wa heshima zao.

Ripoti nyingine zilisema kuwa mtu yeyote anayefika nchini humo, hata ikiwa hajatokea eneo lililo na wagonjwa wengi wa corona, anapimwa kwa njia hiyo chukizi bila hiari yake.

Ijapokuwa Uchina ilisema haikuwapima Wamarekani waliolalamika kwa njia hiyo isiyopendeza, ilisema ndiyo njia muafaka zaidi.

Serikali ya Uchina ilisema watu wanahitaji kupimwa corona kwa kutolewa sampuli sehemu ya nyuma kwa sababu virusi hivyo vinaaminika kukaa mwilini kwa muda mrefu hata ikiwa mgonjwa hana dalili.

Ilieleza kwamba itaendelea kutumia njia nyingine zilizokubaliwa kwa sababu hiyo ya makalioni inachosha na inawachukua wataalamu muda mrefu kuikamilisha.

Lakini kumbuka Uchina ni ile-ile, haiaminiki tangu hapo! Corona ilipozuka ilificha kabisa, daktari aliyefichua kuzuka kwa ugonjwa huo akatiwa kizuizini na hatimaye akafariki.

Na inaaminika Uchina imeficha kabisa takwimu sahihi za raia wake ambao wamefariki kutokana na ugonjwa huo hivi kwamba mpaka sasa dunia haijui ni wangapi.

Shirika la Afya Duniani (WHO) limelalamika kuhusu ukora wa Mchina katika kukoroga takwimu na kutoa zisizo sahihi ili taifa hilo lionekane limekabiliana na janga hilo vilivyo.

Vilevile, Uchina inajulikana kwa kukiuka haki za binadamu, ikiwepo kuwaua Waislamu, watetezi wa demokrasia na kuwatumia wafungwa kama watumwa.

Licha ya Marekani na mataifa mengine kulalamika kuhusu maovu hayo, Uchina haijachukua hatua yoyote kubadili mambo. Imejipa hamnazo na kuzidisha maovu.

Ni kutokana na uovu huo ambapo watu wengi wanaamini kwamba Uchina inaweza kufanya chochote kisha itumie nguvu na ushawishi wake duniani kukabiliana na shutuma hizo. Tayari watu wengi wameapa kutotia guu Uchina hata kwa shughuli rasmi kwa sababu hawataki vipimo vya kulazimishiwa.

Njia hiyo ya kutolewa sampuli kwa kuingiliwa nyuma hutumika kote duniani ili kuwapima wanaume ugonjwa wa tezi dume, hatua ambayo imewafanya wengi kususia shughuli hiyo.

mutua_muema@yahoo.com

  • Mar 07, 2021

DINI: Tuwe kama bundi; tuutumie usiku ‘kuona’ yale ambayo wengi hawaoni

NA PADRE FAUSTIN KAMUGISHA 

Mimi ni bundi wa usiku, alisema Barak Obama, rais wa 44 wa Marekani. Kwa maneno hayo tunaalikwa kutumia vizuri usiku kama bundi.

Bw Barak Obama kadiri ya mahojiano na mwandishi wa habari mwaka 2009 alibainisha kuwa analala saa 6.30 usiku. Saa za usiku hujishughulisha na kuandika na kusoma. Oprah Winfrey huenda kitandani saa nne usiku na kuamka saa kumi na mbili asubuhi.

Akihojiwa na mwandishi wa habari mwaka 2017 alisema, “Kwa kawaida naenda kitandani nikiwa na shajara kubwa za shukrani karibu nami kitandani. Jambo la mwisho ambalo nafanya kabla ya kulala naandika mambo matano ambayo yamenipa raha kubwa au ambayo ninashukuru.”

Kabla ya kulala hesabu baraka na kumshukuru Mungu. Tuige mazuri ya bundi. Katika tamaduni nyingi za Kiafrika bundi ni mtabiri misiba, majanga na vifo. Lakini bundi ana mazuri yake.

“Bundi ni ndege mwenye busara sana kati ya ndege wote kwa sababu anaona mengi zaidi na kusema machache” (Methali ya Kiafrika).

Kwa mtazamo chanya tuseme na mtunga Zaburi, “Nimekuwa kama ndege wa jangwani, na kufanana na bundi katika mahame” (Zaburi 102:6).

Ingawa bundi katika mahame ana shida lakini katika giza nene unaweza kuona nyota vizuri. “Watu wanasema gizani ndipo siri nyingi zimejificha. Muda wa usiku unaleta uwazi na umakini kwa bundi,” alisema Kimberly Morgan.

Hapa tunasisitiza matendo mema yakufanyika usiku. Kwa mtazamo chanya bundi ni ishara ya machale yaani kuchezwa machale, ishara ya uwezo wa kuona lile ambalo wengine hawaoni, subira, hekima na busara. Bundi ni ishara ya kuona nyuma ya pazia ya vinyago ambavyo baadhi ya watu huvaa.

“Kimapokeo bundi ni ishara ya hekima, hivyo sisi si njiwa bali ni bundi, na tunakesha wakati wengine wamelala,” alisema Urjit Patel.

Usiku unaweza kufanya mambo mengi mazuri. Unaweza kutafakari juu ya Mungu usiku.

Mtunga Zaburu anatushauri, “Ninapokukumbuka kitandani mwangu na kutafakari wewe makesha yote ya usiku” (Zaburi 63:6). Ukiwa kitandani tafakari neema na baraka za Mwenyezi Mungu.

Elon Reeve Musk Mkurugenzi wa kampuni iitwayo Space X hugusa mto wa kulalia saa saba usiku. Huamka saa moja asubuhi.

Anatumia kipindi cha usiku kutafakari na kufanya kazi. Alizaliwa tarehe 28 Juni, 1971 huko Pretoria, Afrika ya Kusini. Kwa sasa ana uraia wa Marekani. Utajiri wake ni dola za Kimarekani bilioni 190. Anajulikana kwa kuanzisha makampuni mawili: Tesla Motors na Space X. Akiwa na umri wa miaka 24 alianzisha kampuni iitwayo Zip2 Corporation.

Bill Gates mwanzilishi wa kampuni ya Microsoft anasisitiza kulala muda walau masaa 7 kwa siku.

Alisema, “Najisikia vizuri siku nzima nikiwa usiku nimelala masaa 7.” Bill Gates kabla ya kulala anatumiaa moja kusoma vitabu. Kwa ufupi watu waliofanikiwa wanalala masaa 6-7 usiku lakini wanautumia muda vizuri kabla ya kulala. Kuna hadithi juu ya nyota ya asubuhi na nyota ya jioni.

Nyota ya asubuhi ilitamba kuwa ina umuhimu mkubwa. Inawaangazia wachapakazi asubuhi kuchapakazi. Nyota ya jioni nayo ilijigamba kuwa inawaangazia wachapakazi jioni kufanya kazi yao wakfurahia mwanga. Jua lilijitokeza na kusema,

“Nyote mnafanya kitu kile kile:kuwaangazia wachapakazi kwa vipindi tofauti.” Kwa ufupi wachapakazi wanaamka mapema. Wachapakazi wanautumia vizuri muda wa usiku.

Muda wa usiku ni wakati mzuri wa kutafakari, kuandika, kupanga ya kesho, kuwa na maono, kuota ndoto za maendeleo.

  • Mar 07, 2021

Kaunti yaanza kuwalipa fidia wakazi wa Buxton

Na SIAGO CECE

SERIKALI ya Kaunti ya Mombasa imeanza kuwalipa pesa wakazi wa Buxton ili kuwasaidia kuhamia kwingineko baada ya nyumba zao kubomolewa kutoa nafasi ya ujenzi wa nyumba za kisasa.

Walipewa hundi ya thamani za Sh240,000 za kuwawezesha kukodisha nyumba sehemu mbadala kuruhusu ujenzi wa nyumba mpya zitakazogharimu Sh6 bilioni katika mtaa huo.

Hii ni baada ya mahakama ya mazingira na ardhi Mombasa kutupilia mbali ombi la baadhi ya wakazi hao waliotaka mradi huo wa ujenzi wa nyumba usitishwe

Aidha, shughuli za ubomoaji wa nyumba mtaani Buxton zilianza Ijumaa hatua iliyosababisha baadhi ya wakazi kuanza kuhama.

Zaidi ya nyumba 500 zinatarajiwa kubomolewa na zingine 1860 kujengwa kutumia mitindo na muundo wa kisasa.

Mradi huo wa nyumba za gharama nafuu unalenga kuwawezesha wanachi kuwa wamiliki nyumba.

Hii ni kutokana na ushirikiano kati ya mwekezaji wa kibinafsi Suleiman Shahbal na Gavana wa Mombasa Hassan Joho kupitia serikali ya kaunti.

Ubomoaji huo unajiri baada ya serikali ya kaunti ya Mombasa kuwapa wamiliki wa nyumba hizo notisi waondoke

Joseph Murage, ambaye amekuwa mpangaji kwa miaka 20 alisema pesa hizo zitamfaa kukodisha nyumba kwingineko akisubiri ujenzi wa nyumba hizo ukamilike.

“Nyumba zilikuwa zimechakaa kwa sababu ni za zamani sana. Natumai sasa, sitakuwa tu mmiliki wa nyumba, lakini pia nitaishi katika nyumba nzuri, “akasema alipokuwa akipokea hundi yake.

Wale waliopokea hundi walihitajika kutia saini mikataba miwili, moja ikiwa ya kuhama na nyingine ya umiliki wa nyumbani mpya.

Wakazi hao wanatarajiwa kupokea fidia ya Sh300, 000 lakini wale wanaopenda kumiliki nyumba mpya baada ya ujenzi wanatarajiwa kulipa amana ya Sh60,000.

Afisa Mkuu wa Ardhi na Upangaji wa Kaunti ya Mombasa Dkt June Mwajuma alisema kuwa mara tu ujenzi utakapoanza, itachukua muda wa miezi 12 kwa awamu ya kwanza kumalizika.

“Mradi unatarajiwa kuanza na awamu ya kwanza kukamilika kwa miezi 12, “alisema wakati wa zoezi la utoaji wa hundi hizo kwa wakazi hao.

Pia, alisema, huu ni mpango wa gharama nafuu wa nyumba ambao wakazi watakuwa na umiliki kamili wa nyumba hizo.

Huku shughulli hio ikiendelea, baadhi ya wapangaji waliopata hundi hizo wametoa shukrani kwa kaunti ya Mombasa.

Wiki iliyopita, mahakama ya Mazingira na ardhi ilitupilia mbali kesi ya kupinga utekelezaji wa mradi wa nyumba za gharama nafuu wa Sh6 bilioni na serikali ya kaunti ya Mombasa, kwa kushirikiana mwekezaji wa kibinafsi.

  • Mar 07, 2021

Uhuru aamuru ardhi ya KDF irejeshewe jamii ya Samburu

Na GEOFFREY ONDIEKI

RAIS Uhuru Kenyatta ameamuru kuhamishwa kwa kituo cha mafunzo ya Jeshi la Ulinzi la Kenya (KDF) kutoka maeneo ya Lkuroto na Lpartuk katika eneo la Samburu ya Kati hadi Baragoi, Samburu Kaskazini.

Kiongozi wa taifa mnamo Ijumaa alitoa hatimiliki za ardhi ambazo zamani zilitumika katika maeneo ya mafunzo kwa wanajeshi wa KDF.

“Tunaendelea na mpango wetu wa kutoa hatimiliki na umiliki wa maeneo ya Lpartuk na Lkuroto utarejeshewa wenyeji mara moja. Kuanzia sasa wanajeshi watahamia eneo la Baragoi,” Rais alisema.

KDF na Serikali ya Kaunti ya Samburu zimeachilia ardhi za KDF Lkuroto na Lpartuk ili kukomesha mzozo wa miongo kadhaa baina yake na wakazi wa maeneo hayo.

Ardhi hiyo yenye ukubwa wa ekari 3,000 iliyoko viungani mwa mji wa Maralal ilitengewa KDF katika eneo la kuendeshea mafunzo ya kijeshi katika miaka ya 1970. Hata hivyo, wakazi waliivamia na kujenga makazi.

Vipande hivyo vya ardhi (Lkuroto na Lpartuk) vilitengewa KDF kupitia notisi katika Gazeti rasmi la serikali nambari 3,210 toleo la Novemba 11, 1977.

Kama hatua ya kusitisha mzozo kati ya wakazi na serikali kuhusu ardhi hizo, Rais Kenyatta alisema eneo la Lpartuk litarejeshwa kwa jamii na eneo la Lkuroto litageuzwa kuwa sehemu ya mji wa Maralal.

Serikali ya Kaunti ya Samburu imetoa ekari 1,000 katika eneo la Baragoi itakayotumika kama eneo la mafunzo ya kijeshi.

Rais Kenyatta alisema kuhamishwa kwa ardhi ya jeshi kutawezesha upanuzi wa mji wa Maralal ambao unakuwa kwa haraka kutokana na ujenzi wa barabara ya lami kutoka Rumuruti hadi Maralal.

  • Mar 07, 2021

Mitihani ya kitaifa ya Gredi 4 yaanza Jumatatu

FAITH NYAMAI na DERICK LUVEGA

MITIHANI ya kutathmini wanafunzi wa Gredi ya Nne inaanza Jumatatu Machi 8. Mitihani hiyo itakuwa sehemu ya matokeo yatakayotumiwa kuamua iwapo watajiunga na shule ya upili baada ya gredi ya sita au la.

Waziri wa Elimu, Prof George Magoha amewataka walimu kuchukulia shughuli hiyo kwa umuhimu mkubwa kwa kuwa itakuwa na asilimia 20 ya alama za mitihani itakayozingatiwa katika gredi ya sita.

Mitihani hiyo imebuniwa na Baraza la Taifa la Mitihani Kenya (Knec) na wanafunzi watatathminiwa na walimu wao na matokeo kuwekwa kwenye tovuti ya Knec.

Shule zinatakiwa kumaliza mitihani hiyo na kuweka matokeo katika tovuti hiyo kati ya Machi 8 na Machi 19.

Prof Magoha alisema kwamba Knec itatoa vifaa vinavyohitajika kwa shule zote kufanikisha shughuli hiyo.

“Tayari KNEC imetoa mwongozo kuhusu mitihani hii muhimu ambayo ni sehemu ya utekelezaji wa mtaala mpya wa Competency Based Curriculum (CBC),” alisema.

Afisa Mkuu Mtendaji wa KNEC, Mercy Karogo alisema maandalizi ya mitihani hiyo yamekamilika.

“Vifaa vya kufanya tathmini hiyo viko tayari kwa kuwa shule zitavipata katika tovuti na kutekeleza shughuli hiyo kwa kufuata mwongozo uliotolewa,” alisema Dkt Karogo.

Mitihani ya gredi ya nne, tano na sita inatarajiwa kujumuisha asilimia 60 ya matokeo ya kitaifa ya wanafunzi hao watakapohitimu gredi ya sita.

Mtihani wa gredi ya nne utakuwa wa kwanza chini ya CBC jinsi lilivyoshauri Jopokazi kuhusu utekelezaji wa mtaala huo mpya wa elimu.

“Shule zinahitajika kuwasilisha matokeo ya mitihani ya wanafunzi ambao kwa sasa wako gredi ya nne kwa KNEC ambayo itakuwa asilimia 20 ya tathmini ya mwisho katika gredi ya sita,” unaeleza mwongozo huo.

Miongoni mwa masomo ambayo yatashirikishwa ni Hisbati, Kiingereza, Kiswahili, Lugha ya Ishara, Sayansi na Teknolojia, Kilimo, Muziki na Sanaa, Somo la Jamii, Somo la Kidini na Afya.

Afisa Mkuu Mtendaji wa Tume ya Walimu (TSC), Bi Nancy Macharia aliwataka maafisa wote wa elimu kusaidia shule kuhakikisha walimu hawatatiziki kupata vifaa vya kutumia kutoka kwenye tovuti ya Knec.

“Ninataka kusisitiza kuwa mitihani hii itafanywa wakati wa kawaida wa masomo na wanafunzi hawafai kuwekwa katika mazingira tofauti na waliyozoea katika darasa kila siku,” alisema.

  • Mar 07, 2021

ODM: Raila anachezwa

Na VICTOR RABALLA

WAANDANI wa kiongozi wa ODM, Bw Raila Odinga, wamedai kuwa wapo watu wenye ushawishi serikalini wanaopanga kuteua mtu atakayeongoza taifa hili, ambaye si waziri huyo mkuu wa zamani, baada ya Rais Uhuru Kenyatta kuhitimisha hatamu yake.

Wakiongozwa na Seneta James Orengo (Siaya), washirika hao ambao pia walisema kuna kundi linalopanga kuuteka mchakato wa kurekebisha katiba kupitia mswada wa Mpango wa Maridhiano (BBI), walidai njama hizo zinaendeshwa na watu wa karibu wanaomzunguka Rais Uhuru.

Bw Orengo alidai watu hao tayari wameamua taratibu zitakazotumiwa katika kuendesha mchakato huo na uchaguzi mkuu wa 2022.

“Wameteka hata utaratibu mzima wa BBI ili wauendeshe kutoka afisi za serikali,” akasema.

Seneta huyo akidai kuwa watu hao washaamua ni nani atakayeongoza nchi baada ya Rais Uhuru kung’atuka uongozini mwaka ujao, alisema, “Kama ilivyofanyika wakati Rais Mstaafu Mwai Kibaki alipokuwa akihudumu muhula wake wa pili mnamo 2013, baadhi ya watu serikalini wanajaribu kubuni mkakati wa kumrithi Rais Kenyatta,” akasema.

Wandani wa Bw Odinga walitishia kuwataja watu hao, akisema wanaongozwa na ubinafsi katika kujaribu kubuni njia ambapo taifa hili litatawaliwa.

Bw Orengo, ambaye pia ndiye Kiongozi wa Wachache kwenye Seneti, alionya kuhusu athari za njama hizo, akisema hilo ni sawa na kuingilia uhuru wa Wakenya kufanya maamuzi yao kwa njia huru.

“Tunawarai wafanyakazi hao na polisi kujiepusha na njama hizo na badala yake kuzingatia taasisi za kikatiba,” akasema kiongozi huyo, aliyekuwa akihutubu katika eneo la Asembo, Kaunti ya Siaya.

Bw Orengo alidai kuwa kwa miezi mitatu hadi minne iliyopita, maafisa hao wamekuwa wakijaribu kuingilia utekelezaji wa miradi muhimu kwa kuingiza siasa.

“Wakati wafanyakazi wa serikali wanajaribu kuingilia mwelekeo wa nchi kwa maslahi yao ya kibinafsi, nchi haiwezi kuwa na amani. Wanavuna pale ambapo hawakupanda. Bila handisheki kati ya Rais Kenyatta na Bw Odinga ambayo imeleta amani, hawangekuwa wakipanga njama hizo,” akasema.

Mbunge wa Rarieda, Otiende Amollo, aliwaomba wafuasi wa Bw Odinga kumuunga mkono kwenye azma yake ya kuwania urais 2022, akieleza imani kwamba ataibuka mshindi.

“Wakati huu, tuna mbinu ambayo wamekuwa wakiitumia. Tunayajua yote, hivyo msiwe na wasiwasi kuhusu njama za baadhi ya watu,” akasema.

Kauli sawa na hiyo ilitolewa mnamo Ijumaa kwenye runinga moja na kakake Bw Odinga, Dkt Oburu Oginga, aliyedokeza kuwa huenda Bw Raila akaamua kushirikiana na Naibu Rais William Ruto hapo 2022 iwapo atatemwa na Rais Uhuru.

“Uvumi huo nimeusikia lakini nado sijauthibitisha wala hakuna mipango kama hiyo kwa sasa. Lakini katika siasa lolote lawezekana,” akasema kaka huyo mkubwa wa Bw Raila.

Bw Otiende Amollo alisema ana imani Bw Odinga ‘hatanyang’anywa’ ushindi wake kama ilivyofanyika kwenye chaguzi za 2007, 2013 na 2017.

Mwakilishi wa Kike wa Siaya, Dkt Christine Ombaka pia aliisifia ripoti ya BBI, akisema itawainua wanawake kwa kuwapa nyadhifa nyingi za kisiasa.

“Wanawake wanapaswa kuwania nafasi mbalimbali wala hawapaswi kungoja kupewa nyadhifa hizo hivyo tu,” akasema.

Rais Kenyatta na Bw Odinga walianza mchakato wa BBI mnamo 2018 kama njia ya “kurejesha uthabiti wa kisiasa nchini”.

Wakenya wanatarajiwa kushiriki kwenye kura ya maamuzi baadaye mwaka huu, baada ya zaidi ya mabunge 40 ya kaunti kuipitisha ripoti hiyo.

Tayari, mswada kuhusu ripoti ya BBI ushawasilishwa kwenye Seneti na Bunge la Kitaifa ili kujadiliwa.

Kulingana na utaratibu uliowekwa, maamuzi ya mabunge hayo hayatakuwa na athari zozote kwa mswada huo, hilo likimaanisha ni wazi kura hiyo itaandaliwa.

  • Mar 07, 2021

Waliozua fujo watatiwa adabu au ni vitisho baridi tulivyozoeshwa?

Na WANDERI KAMAU

TUME ya Kitaifa ya Uwiano na Utangamano (NCIC) imewaagiza wabunge 10 kufika mbele yake hapo kesho, kufuatia ghasia zilizotokea kwenye chaguzi ndogo zilizofanyika Alhamisi katika sehemu kadhaa nchini.

Wanasiasa hao ni Mwakilishi Mwanamke wa Kaunti ya Homa Bay, Bi Gladys Wanga, Millicent Omanga (Seneta Maalum), Aisha Jumwa (Malindi), Feisal Bader (Msambweni), John Waluke (Sirisia), Fred Kapondi (Mt Elgon), Benjamin Washiali (Mumias Mashariki), Charles Were (Kasipul), Chris Wamalwa (Kiminini) na Seneta Cleophas Malala (Kakamega).

Wabunge hao wanatuhumiwa kuchochea ghasia zilizoshuhudiwa kwenye chaguzi ndogo zilizofanyika katika maeneobunge ya Matungu na Kabuchai katika kaunti za Kakamega na Bungoma mtawalia.

Ghasia pia zilitokea katika wadi za London (Nakuru) na Kiamokama (Kisii).

Kwenye kikao na wanahabari jijini Nairobi jana, mwenyekiti wa tume hiyo, Dkt Samuel Kobia alisema kuwa mbali na kuchunguza jinsi wanasiasa hao walivyoshiriki kwenye ghasia hizo, wanatathmini hatua zitakazochukuliwa kuhakikisha wamezuiwa kuhudumu ama kuwania nafasi za uongozi.

“Tumeiandikia barua Tume ya Maadili na Kupambana na Ufisadi (EACC) kuhakikisha imepata kibali kutoka kwa Idara ya Mahakama kuanza mchakato wa kuwaondoa mamlakani viongozi ambao wanakiuka Kipengele cha Sita cha Katiba kuhusu uongozi,” akasema Dkt Kobia.

Alisema kuwa sawa na vile watumishi wa umma wanaokabiliwa na tuhuma za ufisadi wanavyoagizwa kuondoka nyadhifani, mkondo uo huo ndio unaopaswa kufuatwa kuwakabili viongozi wanaokumbwa na madai ya uchochezi.

Kauli hiyo inajiri baada ya Waziri wa Usalama wa Ndani, Dkt Fred Matiang’i, kuonya kuwa viongozi ambao walihusika kwenye ghasia hizo watanyang’anywa bunduki zao.

“Nimeiagiza Bodi ya Kutoa Leseni za Bunduki (FLCB) kusimamisha leseni za viongozi wote waliohusishwa na ghasia zilizotokea Alhamisi. Ni wazi kuwa kulingana na sheria, huwezi kuruhusiwa kuendelea kumiliki bunduki kama umehusika katika vitendo kama hivyo,” akasema Dkt Matiang’i, alipohutubu kwenye hoteli moja jijini Nairobi.

Alisema ameshauriwa na Mwanasheria MKuu kwenda mahakamani kuhakikisha kuwa kanuni za Kipengele cha Sita cha Katiba zinazingatiwa, ambapo viongozi wote wanaokiuka sheria watazuiwa kuwania nafasi yoyote ya uongozi.

Alikosoa mchakato wa kisheria ambapo viongozi wanaoshtakiwa kwa uchochezi huwa wanaachiliwa kwa dhamana za chini kama Sh10,000 huku kesi zao zikijikokota kwa miaka.

Mnamo Ijumaa, wabunge wanne ambao ni washirika wa Naibu Rais, Dkt William Ruto walishtakiwa katika mahakama moja ya Bungoma kwa tuhuma za kuzua ghasia katika eneobunge la Kabuchai.

Wabunge Didmus Barasa (Kimilili), Nelson Koech (Belgut), Wilson Kogo (Chesumei) na Seneta Samson Cherargei (Nandi) walifikishwa mbele ya Hakimu Mkuu Stephen Mogute, ambapo walikana mashtaka hayo.

Waliachiliwa kwa dhamana za Sh50,000 ama Sh100,000 pesa taslimu kila mmoja. Kesi yao imepangiwa kusikilizwa Aprili 6.

Matukio hayo yanajiri huku wadau mbalimbali wakieleza wasiwasi wao kutokana na mwelekeo wa kisiasa nchini.

Mwelekeo huo umeelezwa kuchangiwa na siasa za ripoti ya Mpango wa Maridhiano (BBI) na uchaguzi mkuu wa 2022.

Hapo jana, Tume Huru ya Mipaka na Uchaguzi (IEBC) ilieleza hofu kuhusu usalama wa wafanyakazi wake, baada ya mmoja wa maafisa wake kupigwa kofi na aliyekuwa Waziri wa Michezo, Rashid Echesa katika eneobunge la Matungu, huku mwingine akitolewa kwa nguvu kutoka kituo cha kupigia kura na watu waliobeba silaha katika eneo lilo hilo.

Polisi washamkamata Bw Echesa kutokana na kisa hicho.

  • Mar 07, 2021

Kenya Cup: KCB yalemea Quins kwa jasho Kabras iking’aria Strathmore

Na GEOFFREY ANENE

KCB ilitolewa kijasho kabla ya kuzima Kenya Harlequin nayo Blak Blad ikalazimisha sare dhidi ya Menengai Oilers katika mechi za raundi ya pili ya Ligi Kuu ya raga (Kenya Cup) iliyoshuhudia msisimko wa aina yake uwanjani RFUEA, Jumamosi.

Viongozi Kabras Sugar walitoka chini 0-3 na kunyamzisha Leos ya Chuo Kikuu cha Strathmore 35-9 uwanjani Impala Club katika mchuano mwingine.

Wanabenki wa KCB walionekana kupata mswaki walipoongoza Quins 22-6 wakati wa mapumziko jijini Nairobi. Hata hivyo, waliponea ufufuo wa wenyeji wao katika kipindi cha pili na kushinda pembemba 35-32.

Evin Asena, Xavier Kipng’etich, Joshua Chisanga na Mark Wandetto walifunga alama za Quins nao KCB wakavuna ushindi kupitia kwa alama za Martin Owila, Michael Wanjala, Darwin Mukidza na Cabrine Muhanga.

Mechi iliyofungua siku hapo Jumamosi kati ya Blak Blad ya Chuo Kikuu cha Kenyatta na Menengai Oilers ilikamilika nguvu sawa 12-12 uwanjani RFUEA.

  • Mar 06, 2021

Wabunge 10 waitwa na NCIC kuhusu fujo

Na SAMMY WAWERU

TUME ya Uwiano na Utangamano (NCIC), imekashifu vikali fujo na vurugu zilizozuka wakati wa chaguzi ndogo za Matungu, Kabuchai na eneo la London – Nakuru.

Mwenyekiti wa tume hiyo, Dkt Samuel Kobia, alisema Jumamosi matukio yaliyoshuhudiwa ni ishara ya viungo vinavyoweza kuchochea ghasia katika uchaguzi mkuu ujao, 2022.

Afisa huyo hata hivyo alisema NCIC haitastahimili wla kuruhusu taifa kuchukua mwelekeo huo.

“Kuna dalili ambazo hatutastahimili. Kama tume ya uwiano na utangamano wa kitaifa tunataka kuhakikisha kutakuwa na amani kabla, wakati na baada ya uchaguzi 2022,” Askofu Kobia akasema kwenye kikao na wanahabari jijini Nairobi.

Akishtumu fujo zilizotokea wakati wa chaguzi ndogo maeneobunge ya Matungu – Kaunti ya Kakamega, Kabuchai – Bungoma na wadi ya London, Nakuru, Dkt Kobia alionya kuwa viongozi na wanasiasa waliohusika watachukuliwa hatua kisheria endapo watapatikana na hatia.

Wabunge kadha walitiwa nguvuni na kufikishwa kortini, kwa tuhuma za kuhusika kuzua vurugu na pia kudaiwa kupatikana na silaha butu kwenye magari yao.

Wanajumuisha Didmus Barasa (Kimilili), Wilson Kogo (Chesumei), Nelson Koech Belgut) na seneta wa Nandi Samson Cherargei.

Wanne hao hata hivyo waliachiliwa kwa dhamana ya Sh50, 000 kila mmoja.

“Kwa wale ambao hawakukamatwa, tumewatambua na tumewaamuru wafike mbele ya NCIC,” Dkt Kobia akasema.

Wabunge Gladys Wanga (Homa Bay), Feisal Bader (Msambweni), John Walukhe (Sirisia), Benjamin Washiali (Mumias Mashariki), Fred Kapondi (Mt Elgon), Charles Were (Kasipul), Aisha Jumwa (Malindi), Chris Wamalwa (Kiminini), Cleophas Malala (seneta wa Kakamega) na Millicent Omanga (aliyekuwa seneta maalum wa Jubilee), wametakiwa kufika mbele ya tume hiyo.

  • Mar 06, 2021

Nzoia, Bandari Zagawana Pointi Kwenye Mechi ya Ligi Kuu

NA ABDULRAHMAN SHERIFF

TIMU ya Nzoia Sugar FC jana iliondoka na alama moja ya Ligi Kuu ya Betway (BPL) baada ya kuilazimisha Bandari FC kutoka sare ya kufungana bao 1-1 kwenye mechi kali iliyochezwa uwanja wa Mbaraki Sports Club mjini Mombasa Jumamosi Machi 6, 2021.

Nzoia ilianza mchezo huo kwa kasi na kulivamia lango la wenyeji lakini ilibidi wasubiri hadi dakika ya 20 ndipo ilipopata bao la kuongoza lilofungwa kwa njia ya penalti na Gabriel Wandera baada ya mchezaji mwenzake Felician Okanda kufanyiwa faulo mbaya na kipa Justin Ndakumana.

Mbali na penalti hiyo Nzoia ilinufaika na uamuzi wa refarii Wilson Otieno alipompa kadi nyekundu beki wa Bandari, Brian Otieno kunako dakika ya majeruhi ya kipindi cha kwanza.

Ilikuwa kwenye kipindi cha pili ndipo Bandari iliingia ikiwa imeazimia kusawazisha bao hilo na kufunga mengine lakini ukuta wa Nzoia ukilindwa vyema na Gabriel Wanders.

Ian Karani wa Nzoia alipewa kadi nyekundu kunako dakika ya 54 baada ya kumfanyia faulo mbaya Abdalla Hassan. Bandari iliweza kusawazisha bao hilo kwenye dakika ya 70 wakati Amani Atariza alipotuma krosi iliyomkuta William Wadri aliyetuma kombora hadi wavuni.

Kocha wa Bandari FC, Andre Cassa Mbungo alisema vijana wake walifanya makosa katika kipindi cha kwanza yaliyosababisha kufungwa bao katika kipindi cha kwanza lakini alipofanya mabadiliko, walicheza vizuri kipindi cha pili bna kuweza kusawazisha.

“Kiuhakika wachezaji wangu walizubaa katika kipindi cha kwanza na ndipo waliwapa fursa wapinzani wetu kujipatia bao lao, lakini mabadiliko ya kipindi cha pili yalichangamsha na kuweza kupata bao la kusawazisha,” akasema Mbungo.

Naye kocha wa Nzoia ambaye aliwahi kuwa naibu kocha wa Bandari, Ibrahim Shikanda aliwapongeza wachezaji wake kwa kucheza soka la hali ya juu na kuondoka na alama moja ilikuwa ni mafanikio.

“Wanasoka wangu ambao walipata ushindi dhidi ya Gor na kutoka sare na Bandari, wamefanya kazi kubwa na tuna uhakika tutakapokutana na Ulinzi Stars nyumbani kwetu, tuna tamaa ya kubeba pointi zote tatu,” akatamba Shikanda.

Aliyekuwa mchezaji aliyetemwa na Bandari, Moses Mwale aliweza kucheza vizuri na kuwazuia washambuliaji wa timu yake hiyo ya zamani. “Ninashukuru kurudi Mombasa na kufanikiwa kucheza vizuri dhidi ya timu yangu ya zamani na kuisaidia timu yangu mpya kuondoka na pointi moja,” akasema Mwale.

  • Mar 06, 2021

Mwatate yajiandaa kuonyesha ubabe wake Kisumu Jumatatu

Wachezaji wa Mwatate United FC wakipasha misuli kabla ya mechi yao ya nyumbani dhidi ya Sony Sugar FC iliyofanyika uwanja wa Dawson Mwanyumba mjini Wundanyi, Februari 13, 2021. Picha/Abdulrahman Sheriff

NA ABDULRAHMAN SHERIFF

MWATATE United FC imeondoka kuelekea Kisumu ambako imepangiwa kupambana na Kisumu All Stars FC kwenye mechi ya Supaligi ya Taifa itakayochezwa Jumatatu Machi 8 katika uwanja wa Moi kuanzia saa tisa alasiri.

Kocha Mkuu wa timu ya Mwatate United FC, Andrew Kanuli aliambia Taifa Dijitali kuwa wamejiandaa vya kutosha na hana tatizo la majeruhi hivyo wana tamaa kubwa ya kurudi na pointi zote tatu kutoka Kisumu.

“Tunahitaji kuhakikisha tumerudi na alama zote tatu kwa sababu tunahitaji kupanda ngazi. Tumekuwa tukiendelea kufanya vizuri na tunataka kuhakikisha tunakuwa karibu ili tupate morali ya kuwapiku wale walioko juu yetu,” akasema Kanuli.

Mwenyekiti wa klabu hiyo, James Okoyo anasema kuwa wameondoka na wanatarajia kuwasili Kisumu Jumamosi usiku ili asubuhi ya Jumapili wapashe misuli wakisuri siku ya mechi itakayochezwa Jumatatu.

“Nina matumaini makubwa wachezaji wetu walivyo na morali, tunawaambia wafuasi wetu waiombee timu Mungu iweze kufika salama na kucheza na kuweza kupata ushindi,” akasema Okoyo.

Mwatate United iko nafasi ya sita na ikishinda inaweza kupanda hadi kuwabandua wenzao wa jimbo la Pwani, Coast Stima kwenye nafasi ya tatu lakini hilo itategemea kama timu zilizo juu ya Mwatate zitapoteza nafasi zao.

  • Mar 06, 2021

Musiala atia saini kandarasi ya kuchezea Bayern hadi 2026

Na MASHIRIKA

FOWADI Jamal Musiala, 18, ametia saini mkataba wake wa kwanza wa kitaaluma na kikosi cha Bayern Munich nchini Ujerumani.

Hatua ya chipukizi huyo inafanyika wiki chache baada ya kuteua kuchezea Ujerumani badala ya Nigeria au Uingereza katika soka ya kiwango cha kimataifa.

Musiala alipokezwa malezi ya soka katika akademia ya Chelsea kabla ya kuingia katika sajili rasmi ya Bayern mnamo 2019.

Sogora huyo ametia saini kandarasi ya kwanza rasmi katika kikosi cha Bayern hadi 2026. Kufikia sasa, amefungia miamba hao wa soka ya Ujerumani, bara Ulaya na dunia jumla ya mabao manne kutokana na mechi 27.

Mnamo Februari 2021, Musiala aliweka historia ya kuwa mwanasoka mchanga zaidi kuwahi kufunga bao katika soka ya UEFA. Alikuwa miongoni mwa wafumaji wa magoli katika ushindi wa 4-1 uliosajiliwa na Bayern dhidi ya Lazio kwenye mkondo wa kwanza wa hatua ya 16-bora ya UEFA nchini Italia.

Kocha wa timu ya taifa ya Ujerumani, Joachim Loew amethibitisha kwamba Musiala atakuwa sehemu ya kikosi kitakachotegemewa na mabingwa hao wa zamani wa dunia katika mechi zijazo za kimataifa mwezi huu wa Machi 2021.

TAFSIRI NA: CHRIS ADUNGO

  • Mar 06, 2021

Lewandowski aongoza Bayern kuzamisha Dortmund

Na MASHIRIKA

MAGOLI matatu kutoka kwa Robert Lewandowski yalifuta juhudi za awali za chipukizi Erling Braut Haaland aliyefunga mawili katika mechi ya Ligi Kuu ya Ujerumani (Bundesliga) iliyoshuhudia Bayern Munich wakitoka nyuma na kupepeta Borussia Dortmund 4-2.

Haaland aliwafungulia Dortmund ukurasa wa mabao katika dakika ya pili kabla ya ushirikiano mkubwa kati yake na Thorgan Hazard kumwezesha kufunga goli la pili la waajiri wake dakika saba baadaye.

Hata hivyo, Lewandowski alirejesha Bayern mchezoni kwa kujaza wavuni krosi ya kiungo Leroy Sane katika dakika 26 kabla ya kusawazisha mambo kupitia penalti mwishoni mwa kipindi cha kwanza. Penalti hiyo ilikuwa zao la fowadi Kingsley Coman kuchezewa visivyo na Mahmoud Dahoud.

Leon Goretzka alipachika wavuni bao la tatu la Bayern katika dakika ya 88 kabla ya Lewandowski kuzamisha kabisa chombo cha wageni wao mwishoni mwa kipindi cha pili.

Ushindi huo ulirejesha Bayern ya kocha Hansi Flick kileleni mwa jedwali la Bundesliga kwa alama 55, mbili zaidi kuliko nambari mbili RB Leipzig waliowakung’uta SC Freiburg 3-0 ugenini.

Kwa upande wao, Dortmund walishuka hadi nafasi ya sita kwa alama 39, nne nyuma ya Eintracht Frankfurt wanaofunga mduara wa nne-bora.

Pigo zaidi kwa Dortmund katika mchuano huo ni jeraha lililomweka Haaland ambaye ni raia wa Norway katika ulazima wa kuondolewa ugani katika kipindi cha pili.

Sasa anaungana na fowadi mwenzake Jadon Sancho kwenye orodha ya wachezaji tegemeo wanaouguza majeraha mbalimbali kambini mwa Dortmund.

Wawili hao huenda sasa wakakosa kuwa sehemu ya kikosi kitakachochezea Dortmund katika marudiano ya hatua ya 16-bora ya Klabu Bingwa Ulaya (UEFA) dhidi ya Sevilla mnamo Machi 9, 2021 nchini Ujerumani. Dortmund watajibwaga ugani wakijivunia ushindi wa 3-2 kutokana na mechi ya mkondo wa kwanza.

Mabao mawili yaliyofungwa na Haaland dhidi ya Bayern yalifikisha idadi ya magoli yake kuwa 100 katika mashindano yote hadi kufikia sasa licha ya kuwa na umri mdogo wa miaka 20 pekee.

Haaland amefikia hatua hiyo kitaaluma baada ya kusakata jumla ya mechi 145 pekee, rekodi inayomfanya kuwapiku Kylian Mbappe (mechi 180), Lionel Messi (210) na Cristiano Ronaldo (301).

Kwa upande wake, mabao matatu ambayo Lewandowski alifuma wavuni sasa yanafikisha idadi ya magoli yake kuwa 267 kwenye soka ya Bundesliga. Sasa anasalia na bao moja pekee kufikia rekodi ya Klaus Fischer ambaye ni mfungaji bora wa mabao yote katika soka ya Ligi Kuu ya Ujerumani.

Bayern wameshinda mechi zote saba zilizopita dhidi ya Dortmund uwanjani Allianz Arena kwa jumla ya mabao 30-5.

MATOKEO YA BUNDESLIGA (Machi 6, 2021):

Bayern 4-2 Dortmund

M’gladbach 0-1 Leverkusen

Frankfurt 1-1 Stuttgart

Hertha Berlin 2-1 Augsburg

Freiburg 0-3 RB Leipzig

Hoffenheim 2-1 Wolfsburg

TAFSIRI NA: CHRIS ADUNGO