CHAGUZI ndogo za Novemba 27 ziliibuka kama jaribio la kwanza la kisiasa kuelekea 2027 pamoja na kutoa washindi na waliopoteza, zilifungua pazia la namna siasa za Kenya zinavyobadilika.

Katika taswira hii mpya, kuna mirengo minne inayojitahidi kutafuta umaarufu: Kenya Moja, Tawe Movement, Serikali Jumuishi na Muungano wa Upinzani unaosukwa na aliyekuwa Naibu Rais Rigathi Gachagua.

Lakini swali linalozidi kuulizwa ni je, haya mawimbi mapya ya kisiasa yana nguvu ya kudumu, au ni kelele za msimu zitakazoyeyuka kabla ya Uchaguzi Mkuu wa 2027?

Serikali Jumuishi, inayosukumwa na Rais William Ruto, imekuwa ikijenga hoja ya kuwa siasa mpya za ushirikiano ndizo zinazoleta umoja wa kitaifa.

Kwa sasa, imejikita katika kuunganisha viongozi kutoka vyama kama ODM, UDA na Ford Kenya.

Katika chaguzi ndogo, muundo huu ulionekana kufanya kazi baada ya wagombea kutoka Serikali Jumuishi kuibuka na ushindi katika maeneo mbalimbali.

Lakini wachambuzi wanahoji ikiwa huu ni uthabiti wa kweli au ni nguvu ya muda inayotokana na mamlaka na rasilmali.

Kulingana na mchanganuzi wa siasa Dkt Isaac Gichuki, mfumo huu ni kama kinyago kilichojengwa juu ya maslahi, si falsafa.

Kwa mtazamo wake, Serikali Jumuishi itadumu mradi tu muundo wake unawahakikishia washirika utulivu wa kisiasa na maslahi ya viongozi wakuu.

Yaani muundo huu unaweza kudumu hadi 2027, lakini uzito wa malalamishi ya kiuchumi yanaweza kuutikisa wakati wowote.

“Uchaguzi mdogo uliopita unaweza kutumiwa kupigia debe ushirikiano wa UDA na ODM lakini isisahaulike kuwa ni viongozi wanaofaidika. Hivyo basi, hali inaweza kuwa tofauti katika uchaguzi mkuu wa 2027 hasa wa urais,” akasema Dkt Gichuki.

Kenya Moja, vuguvugu la wanasiasa chipukizi wamekuwa wakipinga Serikali Jumuishi kwa sera zake, kupuuza utawala wa sheria, haki za binadamu na ufisadi. Kundi hili linashirikisha viongozi kama Seneta wa Nairobi Edwin Sifuna, wabunge Babu Owino, Gathoni Wamuchomba na Caleb Amisi huku wachanganuzi wa siasa wakisema inasubiriwa kuona mkondo watakaochukua baada ya chaguzi ndogo.

Vuguvugu

Vuguvugu la Tawe Movement lake Gavana George Natembeya, Cleophas Malala na Seneta Boni Khalwale linatazamwa kama linaloweza kuibua mwamko mpya katika siasa za Magharibi ya Kenya.

Katika uchaguzi mdogo wa Malava, Tawe ilijitokeza kujipima nguvu dhidi ya serikali na kuibuka na kiti cha udiwani kaunti ya Bungoma kuashiria kuwa uchaguzi mkuu wa 2027 utakuwa mapambano makali.

Dkt Gichuki asema Tawe Movement imeonyesha joto lakini kwa sasa halina umbo. “Si chama na haina ajenda ya kitaifa. Ni mwamko wa eneo, si kitaifa. Lakini limetoa ishara kuwa bila vitisho, linaweza kusumbua vigogo wa kisiasa eneo la Magharibi likiwa na muundo na ufadhili wa kutosha,” asema.

Wachambuzi wa siasa wanasema uchaguzi mdogo wa Alhamisi ni mtihani kwa muungano wa upinzani wa Bw Gachagua, Kalonzo Musyoka, Eugene Wamalwa na Fred Matiang’i.

“Uchaguzi mdogo unafaa kufungua macho vinara wa upinzani wanaposuka muungano wao, wajue kwamba kuna vitisho vya hali ya juu na ni kubaki pamoja pekee kunakoweza kuwapa matokeo mazuri. Kupoteza maeneo kama Mbeere Kaskazini na Malava kunazua maswali kuhusu uthabiti wa nguvu yao,” asema mchambuzi wa siasa Joseph Kisilu.

Anasema Serikali Jumuishi inaonekana kuwa thabiti kuliko mirengo mingine yote, kwa sababu ina rasilmali na mtandao mpana.

Muungano wa Gachagua unaweza kufika 2027, ukiwa na nia, kuvumilia vitisho na kuepuka mivutano. Kenya Moja na Tawe, ingawa ni ya kusisimua, inaonekana kama mawimbi ya msimu—kupaa na kushuka kutategemea uwezo wa kujipanga, kujijenga na kupata washirika.

“Baada ya uchaguzi mdogo wa Alhamisi, siasa za Kenya zimeingia awamu ya majivuno na kujipanga upya. Lakini kama ilivyo, miezi michache katika siasa za Kenya ni sawa na muongo mzima,chochote kinaweza kutokea kabla ya 2027,” asema Kisilu