Kukosa usingizi wa kutosha kunaleta madhara haya

NA MARGARET MAINA

KUTOPATA usingizi wa kutosha kunadhoofisha uwezo wako wa kiakili na kuhatarisha afya yako ya kimwili.

Utafiti wa Kisayansi umehusisha usingizi duni na matatizo kadhaa ya kiafya, kuanzia kuongezeka uzito hadi mfumo dhaifu wa kinga.

Ikiwa umewahi kutumia usiku kucha kugeuka, tayari unajua jinsi utakavyohisi siku inayofuata – uchovu, kichefuchefu, na kadhalika.

Lakini kukosa usingizi kwa muda wa saa saba hadi tisa zinazopendekezwa za kufunga macho kila usiku hukufanya ujisikie mnyonge.

Sababu za kukosa usingizi

Kwa kifupi, kukosa usingizi wa kutosha husababishwa na ukosefu wa usingizi wa mara kwa mara au kupungua kwa ubora wa usingizi. Kupata chini ya saa saba za usingizi mara kwa mara kunaweza kusababisha matokeo ya afya ambayo huathiri mwili wako wote. Hii inaweza pia kusababishwa na shida ya kulala.

Mwili wako unahitaji usingizi jinsi tu unavyohitaji hewa na chakula ili kufanya kazi vizuri zaidi.

Wakati wa kulala, mwili wako hujiponya na kurejesha usawa wake wa kemikali. Ubongo wako hutengeneza miunganisho mipya ya mawazo na husaidia kuhifadhi kumbukumbu.

Bila usingizi wa kutosha, ubongo wako na mifumo ya mwili haitafanya kazi kama kawaida. Inaweza pia kupunguza kwa kiasi kikubwa ubora wa maisha yako.

Dalili zinazoonekana za kukosa usingizi ni pamoja na:

usingizi wa kupindukia
kupiga miayo mara kwa mara
hasira
uchovu wa mchana

Vichangamshi kama vile kafeini ukinywa kahawa sana, vinaweza kufanya ukose usingizi.

Mfumo mkuu wa neva

Mfumo wako mkuu wa neva ndio njia kuu ya habari ya mwili wako. Usingizi ni muhimu ili kuufanya mfumo huu ufanye kazi vizuri. Lakini kukosa usingizi kwa muda mrefu kunaweza kutatiza jinsi mwili wako unavyotuma na kuchakata taarifa kwa kawaida.

Wakati wa usingizi, njia hujengeka kati ya seli za neva (nyuroni) kwenye ubongo wako ambazo hukusaidia kukumbuka habari au mambo mapya uliyojifunza. Kukosa usingizi huacha ubongo wako ukiwa umechoka, kwa hivyo hauwezi ukatekeleza majukumu yake pia.

Mfumo wa kinga

Unapolala, mfumo wako wa kinga huzalisha vitu vya kinga, vya kupambana na maambukizi kama vile kingamwili na saitokini. Mfumo kinga hutumia vitu hivi kupambana na ‘wavamizi wa kigeni’ kama vile bakteria na virusi.

Kukosa usingizi huzuia mfumo wako wa kinga kutoka kujenga nguvu zake. Usipopata usingizi wa kutosha, huenda mwili wako usiweze kukabili ‘wavamizi’ na inaweza pia kukuchukua muda mrefu kupona ugonjwa.

Mfumo wa kupumua

Uhusiano kati ya usingizi na mfumo wa kupumua huenda kwa njia zote mbili. Ugonjwa wa kupumua usiku unaoitwa obstructive sleep apnea unaweza kukatiza usingizi wako na kupunguza ubora wa usingizi.

Unapoamka usiku kucha, hii inaweza kusababisha kukosa usingizi, hali ambayo hukuacha katika hatari zaidi ya maambukizo ya kupumua kama mafua. Kukosa usingizi pia kunaweza kufanya magonjwa yaliyopo ya kupumua kuwa mabaya zaidi, kama vile ugonjwa sugu wa mapafu.

Mfumo wa usagaji chakula

Sambamba na kula sana na kutofanya mazoezi, kukosa usingizi ni sababu nyingine ya hatari ya kuwa na uzito kupita kiasi na unene kupita kiasi.

Usingizi huathiri viwango vya homon ambazo hudhibiti hisia za njaa na ukamilifu.

Ukosefu wa usingizi pia unaweza kukufanya uhisi uchovu sana kufanya mazoezi. Baada ya muda, kupungua kwa shughuli za kimwili kunaweza kukufanya kupata uzito kwa sababu hauchomi kalori za kutosha na haujengi misuli.